Page Text
________________
तत्त्वार्थ सूत्रे
अतिलोभवशात् प्रमाणस्याऽतिक्रमः प्रमाणादधिकग्रहणम् एतावानेव मम परिग्रहो वर्तते नाऽतोऽधिकः' इत्येवं परिच्छिन्नात् क्षेत्रवास्तु धनधान्यादिविषयात्ममाणातिरेकेण ग्रहणम् पञ्चमाणुव्रतधारिणा प्रत्याख्यायते, तस्मात् - क्षेत्रत्रास्त प्रमाणातिक्रमादयः पञ्च स्थूल परिग्रहपरिमाणव्रतस्याऽतिचारा अवगन्तव्याः | अतः स्थूल परिग्रहविरमणरूप पञ्चमाणुव्रती श्रावकः प्रमाणातिरिक्त क्षेत्र वास्तु धनधान्यहिरण्यवर्णादीनां प्रत्याख्यानपूर्वकं पञ्चमाणुव्रतं सम्यक्तया परिपालयेत् । तत्र धान्यञ्च - त्रीह्यादि अष्टादशविधं बोध्यम् । तदुक्तम् 'गौधूमशलि यवसर्षप माष मुद्गाः श्यामाक कङ्गतिल क्रोद्रव राजमाषाः की नाश व्रत के अतिचार हैं । 'मैं इतना ही परिग्रह रक्खूंगा, इससे अधिक नहीं' इस प्रकार मर्यादित क्षेत्र, वास्तु, धन, धान्य आदि संबंधी प्रमाण से अधिक का ग्रहण करना पांचवें अणुव्रतधारी श्रावक के द्वारा त्याग किया जाता है । अतएव उस नियत प्रमाण से अधिक क्षेत्र - वास्तु आदि का ग्रहण करना अतिचार है । इस स्थूलपरिग्रहविरमण नामक पांचवें अणुव्रत का धारक श्रावक प्रमाण से अतिरिक्त क्षेत्र, वास्तु, धन, धान्य हिरण्य और स्वर्ण का परित्याग करता हुआ पांचवें अणुव्रत का सम्यक् प्रकार से पालक करे ।
३४०
इनमें व्रीहि आदि धान्य अठारह प्रकार का होता है। कहा भी है१ गोधूम (गेहूं), २ शालि ( चावल ), ३ यव (जौ), ४ सर्षप (सरसों) ५ माष (उडद), ६ मुद्ग (मूंग), ७ श्यामाक (सांवा), ८ कंगु, ९ तिल, १० कोद्रव (कोदों), ११ राजमाष, १२ कीनाश, १३ नाल, १४ मठ,
અત્યન્ત લાભને વશીભૂત થઈ ને ઉલ્લંઘન કરવું પાંચમા વ્રતના અતિચાર છે. ‘હું આટલેા જ પરિગ્રહ રાખીશ, આથી વિશેષ નહીં,' આવી રીતે મર્યાદિત ક્ષેત્ર, વાસ્તુ, ધન, ધાન્ય આદિ સંબધી પ્રમાણુથી વધારે ગ્રહણ કરવું' પાંચમાં અણુવ્રતધારી શ્રાવક દ્વારા ત્યાગ કરવામાં આવે છે આથી તે નિયત પ્રમાણથી અધિક ક્ષેત્ર-વાસ્તુ આદિનું ગ્રહણ કરવુ અતિચાર છે આ કારણે સ્થૂળપરિગ્રહ વિરમણુ નામક પાંચમા અણુવ્રતના ધારક શ્રાવકે પ્રમાણથી વધારે क्षेत्र, वास्तु धन, धान्य, हिरएय गमने सुवणुना परित्याग उरतेो थहै। પાંચમા અન્નતનું સમ્યક્ પ્રકારે પાલન કરે.
આમાં ત્રીદ્ધિ આદિ ધાન્ય અઢાર પ્રકારના હેાય છે. કહ્યું પણ છે(१) गोधूम (ध), (२) शासि (योमा) (3) युव (४१) (४) सर्पव ( सरसव ) (4) भाष (अउछ) (६) भुद्दग (भग) (७) श्यामा ( साभी (८) अंशु (2) तिस (तस) (१०) अद्रव (अहरा) (११) रानभाष (१२) डीनाश, ( 13 ) नाम
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨
| SR No. | 006386 |
| Book Title | Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 894 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, & Canon |
| File Size | 49 MB |