________________
दीपिका-निर्युक्ति टीका अ. ७ सू. ४४ चतुर्थस्याणुव्रतस्य पञ्चातिचारनि० ३३७ अभिलाष: ५ अयं हि स्वदारेष्वपि निरन्तरभोगेच्छारूपः, कामोत्तेजक वाजीकरणादि प्रयोगेण पामायाः खर्जनमित्र भृशं कामभोगशक्ति संपादनेन कामभोगेच्छाबर्द्धन मित्यर्थः । अयमात्मनोमालिन्य कारकत्वादविचारः । तस्मात् - स्थूल मैथुन विरतिलक्षणाऽणुप्रतशालिना श्रावण इत्वरिकापरिगृहीतागनादि पश्चातिचारवर्जनपूर्वकं स्वदारसन्तोषात्मकमणुव्रतं सम्यक्तया परिपालनीयमिति भावः । उक्तञ्चोपासक दशाङ्गे मथमाऽध्ययने- 'सदार संतोसिए पंच अइयारा जाणि
या न समायरिया, तं जहा-इसरियपरिगहियागमणे, अपरिगहियागमणे, अनंगकीडा, पर विवाह करणे, काम भोएस तिव्वाभिलासो' इति स्वदार सन्तोषे पञ्चाविचारा ज्ञातव्याः न समाचरितव्याः, तद्यथा - इत्वरिका परिगृहीतागमनम् १ अपरिगृहीतागमनम् २ अनङ्गक्रीडा ३ परविवाहकरणम् - ४ कामभोगेषु तत्राभिलाषः - ५ इति ॥ ४४ ॥
कामना करने से भी अतिचार लगता है। कामोत्तेजक वाजीकरण आदि का प्रयोग करके खाज खुजलाने के समान अतिशय कामभोग शक्ति सम्पादन करना इसी अतिचार के अंतर्गत हैं। आत्मा में मलीनता उत्पन्न करने के कारण यह अतिचार कहलाता है ।
स्थूलमैथुनविरमण अणुव्रती श्रावक को इश्वरिकापरिग्रहीतागमन आदि पांचों अतिचारों का वर्जन करते हुए स्वदार सन्तोष नामक अणुव्रत का सम्यक् प्रकार से पालन करना चाहिए। उपासकदशांग के प्रथम अध्ययन में कहा हैं स्वदार संतोषवन के पांच अतिचार ये हैंइश्वरिकापरिग्रहीता गमन अपरिग्रहीतगमन, अनंगक्रीडा, पर विवाहकरण और कामभोगतीव्राभिलाष ॥ ४४ ॥
-
રાખવાથી પણ આ અતિચાર લાગે છે. કામાત્તેજક વાજીકરણ આદિના પ્રયાગ કરીને ખરજવું ખજવાળવાની માફક અતિશય કામલેગની શક્તિ સમ્પાદિત કરવી એ પણ આ અતિચારનેા ભાગ ગણાય છે. આત્મામાં મલીનતા ઉત્પન્ન કરવાના કારણે આ અતિચાર કહેવાય છે.
સ્થૂળમૈથુન વિરમણુ-અણુવ્રતી શ્રાવકે ઈરિકા પરિગૃહીતાગમન અદિ પાંચ અતિચારાના ત્યાગ કરીને સ્વદારસ તાષ નામક અણુવ્રતનુ સમ્યક્ પ્રકારથી પાલન કરવુ. જોઇએ. ઉપાસકર્દેશાંગના પ્રથમ અધ્યયનમાં કહ્યું છે‘સ્વદારસ તાષ વ્રતના પાંચ અતિચાર જાણવા જોઈએ પરંતુ તેમનુ’ આચરણ કરવું જોઇએ નહી. આ પાંચ અતિચાર આ પ્રમાણે છે-་રિકાપરિગૃહીતાગમન અપરિગૃહીતાગમન, અનંગક્રીડા પરવિવાહકરણ અને ફ્રામભાગતીવ્રાભિલાષ- ૫૪૪ા
त० ४३
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨
