________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.७ सू. १४ चारित्रमोहनीये सप्तपरोषहाः २३५
मूलम्-चरित्तमोहणिजे सत्त परीसहा, अचेल अरइआइ भेयओ ॥१४॥
छाया-चारित्रमोहनीये सप्तपरीषहा,अवेला रत्यादि भेदतः ॥१४॥
तत्त्वार्थदीपिका-'दर्शनमोहनीयकर्मणि लाभन्तरायकर्मणि च क्रमशो दर्शनपरीषहः, अलाभपरीपहश्च प्ररूपितः सम्पति-चारित्रमोहनीय कर्मणि-अवेला रत्यादीन्' सप्तपरीषहान् प्ररूपयितुमाह-'चरितमोहणिज्जे सत्त परीसहा अचेल-अरइयाइ भेयओ' इति चारित्रमोहनीये कर्मणि चारित्रमोहनीय कोदये सप्त संख्यकाः परीषहा भवन्ति, तद्यथा-अचेल अरत्यादि भेदतः अचेला अरति:-२ आदिना-स्त्री-३ निषधा-४ आक्रोश:-५ याचना ६ सत्कार पुरस्कार
इस प्रकार दर्शनमोह कर्म से युक्त मुनि को दर्शनपरीषह और लाभान्तराय कर्म वाले मुनि को अलाभ परीषद सहना पडता है।१३॥
'चरित्तमोहणिज्जे' इत्यादि
सूत्रार्थ--चारित्रमोहनीय कर्म के उदय से अचेल, अरति आदि सात परीषह उत्पन्न होता है ॥१४॥
तत्वार्थदीपिका--पूर्व सूत्र में प्रतिपादन किया गया है कि दर्शनमोहनीय और लाभान्तराय कर्म के निमित्त से दर्शन परीषह और अलाभपरीषह उत्पन्न होते हैं, अब चारित्रमोहनीय कर्म के निमित्त से होनेवाले अचेल, अरति आदि सात परीषहों की प्ररूपणा करते हैं
चारित्रमोहनीय कर्म के उदय से अचेल अरति आदि सात परीषह होते हैं, जो इस प्रकार हैं-(१) अचेल (२) अरति (३) स्त्री
આ રીતે દર્શન કર્મથી યુકત મુનિને દર્શનપરીષહ અને લાભાતરાય કર્મવાળા મુનિને અલાભપરીષહ સહન કરે પડે છે. ૧૩
'चरिचमोह णिज्जे सत्तपरीसहा' छत्यादि
સૂત્રાર્થ–ચારિત્ર મોહનીય કર્મના ઉદયથી અચેલ, અરતિ આદિ સાત પરીષહ ઉત્પન્ન થાય છે. ૧૧૪
તસ્વાર્થદીપિકા – પૂર્વસૂત્રમાં પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું કે દર્શન મોહનીય અને લાભાનરાય કર્મના નિમિત્તથી દર્શનપરીષ અને અલાભપરીષહ ઉત્પન્ન થાય છે, હવે ચારિત્ર મેહનીય કર્મના નિમિત્તથી થનારા અચલ, અરતિ આદિ સાત પરીષહેની પ્રરૂપણ કરીએ છીએ
ચારિત્ર મોહનીય કર્મના ઉદયથી અચેલ, અરતિ આદિ સાત પરીષહ याय छ २ मा प्रभार छ-(१) भये (२) १२ति (3) श्री (४) निषधा
श्री तत्वार्थ सूत्र : २
