________________
७०४
- उत्तराध्ययनसूत्रे
समागतौ । तस्या इत्थं वचः श्रुत्वा कुमारः साश्चर्य प्राह-भद्रे को आवाम् ! सा पाह-भवान् मम स्वामी ब्रह्मदत्तः, अयं हि वरधनुस्तवमित्रम् । कुमारेणोक्तम्कुतस्त्वयाऽस्मत्परिचयः समुपलब्धः । सा माह-कुमार ! इह नगर्यामस्ति धनप्रवरो नाम श्रेष्ठि, तस्य च भार्या धनसंचया नाम । अहं च तयोस्तनुजाऽष्टभ्रातृणामनुजा रत्नवती नाम्नी पित्रोः परमप्रमोददायिनी क्रमेण यौवनमारूढा । यौवनावस्था प्राप्तां मां दृष्ट्वा पितरौं मम विवाहार्थ वरान्वेषणाय प्रयत्नं कृतवन्तौ, परन्तु कोऽपि वरो ममानुकूलो न मिलितः । मया निर्धारितम्-यदि ममानुकूल पतिर्न मिलिष्यति आने में बहुत देर लगी । मैं तो कभी की आपकी प्रतीक्षा में बैठी हुई हूं। कुमारी के इस प्रकार वचन सुनकर कुमार के आश्चर्य का ठिकाना नहीं रहा वह सहसा बोला-जानती भी हो कि हम लोग कौन है ? कन्याने कहा कि हां जानती हूं एक आपतो ब्रह्मदत्तकुमार हैं, और दूसरे ये आपके साथी वरधनुकुमार है । कुमार ने पुनः कहा भद्रे ! तुझे हम लोगों का यह परिचय कैसे प्राप्त हुआ। कुमारी ने कहा-सुनो इस नगरी में धनप्रवर नामका एक सेठ रहता है। उसकी पत्नीका नाम धनसंचया है। उनकी मैं पुत्री हूं। मेरा नाम रत्नवती है। मेरे आठ भाई हैं । जब माता पिता को सुखदायिनी मैं बाल्यावस्थासे यौवन अवस्था में पहुंची तो उनको मेरे विवाह की चिन्ता होने से वरकी खोज होने लगी। परन्तु मेरे योग्य वर उनको नहीं मिला । मैंने तब निश्चय किया-कि प्रयत्न करने पर भी यदि मेरे योग्य वर प्राप्त नहीं होता है तो मैं आजीवन
રથી તેમને કહેવા લાગી કે, આપ લેકેને અહીં સુધી આવવામાં ખૂબ સમય લાગે. હું તે કયારનીએ આપની રાહ જોઈને બેઠી છું. કુમારીનાં આવાં વચન સાંભળીને કુમારના આશ્ચર્યનો પાર ન રહ્યો. તે સહસા બેલી ઉઠયે. જાણે છે કે, અમે કેણ છીએ ? કન્યાએ કહ્યું કે, હા ! જાણું છું. એક આપ બ્રહ્મદત્તકુમાર છે અને બીજા આ આપના સાથીદાર વરધનુકુમાર છે, કુમારે ફરી કહ્યું, ભદ્રે તમને અમારો પરિચય કઈ રીતે મળી શકે ? કુમારીએ કહ્યું, સાંભળો ! આ ગામમાં ધનપ્રવર નામે એક શેઠ રહે છે. એની પત્નીનું નામ ધનસંચયા છે, તેની હું પુત્રી છું, મારું નામ રત્નાવતી છે, મારે આઠ ભાઈ છે. માતાપિતાને સુખ આપનાર એવી હું બાલ્યાવસ્થા વટાવીને યૌવન અવસ્થામાં પહોંચી ત્યારે તેમને મારા વિવાહની ચિન્તા થવાથી વરની શોધ કરવા લાગ્યા. પરંતુ મારા એગ્ય વર તેમને ન મળ્યો. આથી મેં નિશ્ચય કર્યો કે, પ્રયત્ન કરવા છતાં પણ જે મારા લાયક વર મળતું નથી તે હું આજીવન
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
