________________
-
५७८
उत्तराध्ययनसूत्रे अत एव बाला अज्ञानिनः, बालक्रीडावदग्निहोत्रादिषु प्रवृत्तत्वात, ते यज्ञमण्डपस्थिता ब्राह्मणाः परस्परमिदं वक्ष्यमाणं वचनमब्रुवन् ॥ ५॥
ते यदब्रुवन् तदाह
कैयरे आगेच्छइ दित्तरूवे, काले विगराले फोकनासे।
ओमलए पंसुपिसायभूए, संकरदूसं परिहंरिय कंठे ॥ ६ ॥ छाया-कतर आगच्छति दीप्तरूपः, कालो विकरालः फोकनासः !
अवमचेलकः पाशुपिशाचभूतः सङ्करदृष्यं परिधृत्यकण्ठे ॥६॥ टीका-'कयरे'-इत्यादि_दीप्तरूपः बीभत्साकारः, काला कृष्णरूपः, विकरालो-भयङ्करः फोकनास= 'फोक्क' इति देशीय शब्दः, फोका अग्रे स्थूला उन्नता च नासा, यस्य स तथा, स्थूलोनतनासिकाग्रभाग इत्यर्थः, अवमचेलका अवनिकृष्टं चेलं = वस्त्रं यस्य स तथा, परिधृतमलिनवस्त्र इत्यर्थः, तथा-पांशुपिशाचभूतः पाशुना= रेणुना
अपुत्रस्य गति स्ति, स्वर्गो नैव च नैव च ।
अथ पुत्रसुखं दृष्ट्वी, पश्चातू स्वर्ग गमिष्यति ॥२॥ तथा (बाला-बाला) अज्ञानी-बालक्रीडा की तरह अग्निहोत्र आदि में प्रवृत्त ये यज्ञमंडप के ब्राह्मण (इमं वयणमब्बवी-इदं वचनं अब्रवीत्) इस प्रकार वचन बोले ॥५॥
'कयरे आगच्छइ दित्तरूवे'-इत्यादि।
अन्वयार्थ-(दित्तस्वे-दीप्तरूपः ) बीभत्स आकार वाला (कालेकालः) कृष्णरूप वाला (विगराले-विकरालः) भय उत्पन्न करने वाला (फोकनासे-फोकनासः) बेडोल नाकवाला (ओमचलए-अवमचेलकः) मलिनवस्त्र धारण करने वाला (पंसुपिसायभूए-पांशुपिशाचभूतः )
अपुत्रस्य गति स्ति, स्वर्गो नैव च नैव च । ___ अथ पुत्रमुखं दृष्ट्वा, पश्चात् स्वर्ग गमिष्यति ॥२॥
तथा बाला-बाला मज्ञानी-मासीनी भा५४ मनिडात्र माहिमा प्रवृत्त એવા યજ્ઞમંડપના બ્રાહ્મણ આ પ્રકારનું વચન બોલ્યા કે એ છે
‘कयरे आगच्छई दित्तरूवे" त्याहि.
मन्वयार्थ-दित्तरूवे-दीप्तरूपः पीसत्स मा४।२१तभा काले-काल: १२५ ३५पाणा, विगराले-विकरालः लय (पन्न ४२ना२ फोकनाते-फोकनासः मे
न मन आमचेलए-अवमचेलकः मलीन १७ धारण ४२११, शरीर ७५२ पंसुपिसोयभूए-पांसुपिशाचभूतः धूप थी भूत रे ५५३५
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
