________________
उत्तराध्ययनसूत्रे
इतः=प्रतिद्वन्द्विगजैरनभिभूतो भवति । एवम् = अनेन प्रकारेणैव बहुश्रुतोऽपि परपक्ष निरोधिनीभिरौत्पत्तिक्यादि बुद्धिभिरनेकविध विद्याभिश्व युक्तः, षष्टिवर्षवयस्कत्वेन स्थिरमतिः शमदमादिवलसम्पन्नः अतएव प्रतिपक्षिभूतपरवादिभिरपराजितो भवति ॥ १८
५४४
अन्यच्च
www
मूलम् - जहा से तिक्खसिंगे, जायखंधे विरायैइ ।
स जूहांहिवई, एवं हवई बहुस्सु ॥ १९ ॥ छाया - यथा स तीक्ष्णशृङ्गो, जातस्कन्धो विराजते । वृषभो यूथाधिपतिः एवं भवति बहुश्रुतः ॥ १९ ॥ टीका- 'जहा' इत्यादि ।
1
यथा स प्रसिद्धः तीक्ष्णशृङ्गः = वीक्ष्णशृङ्गयुक्तो जातस्कन्धः = अत्यन्तोपचितउपचय से बलशाली होता है और इसी से वह प्रतिद्वंद्धि गजों द्वारा अपरिभूत होता है ( एवं - एवम् ) इसी तरह ये (बहुस्सुए हवइ - बहुश्रुतः भवति) बहुश्रुत भी होते हैं । तात्पर्य- इसका इस प्रकार है कि परपक्ष को रोकनेवाली औत्पत्तिकी आदिक चार प्रकारकी बुद्धियोंसे एवं अनेक प्रकार की विद्याओं से युक्त बहुश्रुत भी साठ वर्ष के हो जाने से स्थिर मति वाले होते हुए शमदम आदि गुणों से संपन्न हो जाते हैं इसलिये वे प्रतिपक्ष भूत परवादियों द्वारा पराजित नहीं हो सकते हैं ॥ १८ ॥
तथा—
"
जहा से तिक्खसिंगे' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - ( जहा- यथा) जैसे ( से तिक्खसिंगे- सः तीक्ष्णशृङ्गः ) कोई तीक्ष्ण सींगोंवाला ( जायक्खंधे - जातस्कन्धः ) बलिष्ठ कंधोंवाला
કરીને બળવાન થાય છે, અને તેથી જ તે પ્રતિદિ હાથીએથી પરાજિત थर्ध शस्ता नथी. एवं - एवम् प्रभाशे बहुम्सुए हवइ - बहुश्रुतः भवति महुશ્રુત મુનિ પણ હોય છે. તેનું તાત્પ એ છે કે-પર પક્ષને રોકનારી ઓપ ત્યાદિક ચાર પ્રકારની બુદ્ધિથી અને અનેક પ્રકારની વિદ્યાથી યુકત એવા તે મહુશ્રુત સાઠ વર્ષની ઉમરના થતાં સ્થિરમતિવાળા ખને છે અને શમદમ આદિ ગુણાથી યુકત થાય છે. તેથી તેએ સામા પક્ષમાં રહેલા પરમત વાદિચૈાથી પરાજિત થઈ શકતા નથી. ૫ ૧૮ ।
तथा - " जहा से तिक्खसिंगे " - इत्यादि.
अन्वयार्थ – जहा- यथा प्रेम से विक्खसिंगे- स तीक्ष्णशृंगः तीक्ष्णु
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
