________________
प्रियदर्शिनी टोका अ० ७ गा. ३ रसगृद्धिविषये पडकदृष्टान्तः
मूलम्
१२
जाव न एई आएसे, तावे जीवइ 'सेऽदुही । अहं पैमि आपसे, सीसं छित्तूर्ण भुजेई ॥ ३॥ छाया - यावन्न एति आदेशः, तावज्जीवति सोऽदुःखी । अथ प्राप्ते आदेशे, शिरश्छित्वा भुज्यते ॥ ३ ॥
२३१
टीका- 'जाव न एइ ' इत्यादि ।
आदेशः =प्राघुणकः यावत् नैति=न समायाति तावत् सः = एडकः, अदुःखी ==मनोनुकूलविविधाहारैर्लालनपालनादिभिः सुखीसन्नित्यर्थः । यद्वा- दुःखी वध्यपुरुषस्य मण्डन मित्र ओदनाद्याहारस्य दानं, तस्माद् यद्यपि वर्तमानकाले तस्य सुखं भवति, तथापि दुःखस्य आगामित्वाद् दुःखीत्युच्यते । अथ = अनन्तरम्, आदेशे प्राप्त सति, शीर्ष=मस्तकं छित्वा स भुज्यते प्राघूर्णकयुक्तेन ते नैत्र स्वामिनेति भावः॥ ३ ॥
'जाव न एइ आएसे ' - इत्यादि ।
अन्वयार्थ - ( आए से- आदेश:) पाहुना (जाव न एह-यावन्न एति) जब तक घर पर नहीं आता है (ताव - तावत्) तब तक (से- सः ) वह मेंढा (अदुही - अदुःखी ) बडे आनंद से ( जीवइ - जीवति ) जीता रहता है । (अह आएसे पत्तंमि-अथ आदेशे प्राप्ते) और जब पाहुना इसके घर आता है तब (सीसं छित्तूण भुज्जइ - शिरः छित्वा भुज्यते ) वह बिचारा मारा जाता है और वे लोग उसको खा जाते हैं । पूर्वोक्त तीन गाथाओं का भावार्थ इस प्रकार है -
भावार्थ - जैसे कोई मांसभक्षी व्यक्ति अपने पाहुने के स्वागतनिमित्त मेंढे को पालता है, उसको खूब इच्छानुसार आहार आदि द कर पुष्ट करता है । जब वह खूब पुष्ट हो जाता है, मांस और चर्बी जब जाव न एइ आएसे " त्याहि.
66
अन्वयार्थ - आएसे - आदेश: भडेमान जो न एइ-यावान्न एति न्यां सुधी घे२ भावता नथी तात्र - तावत् त्यां सुधी से सः ते घेटु अदुही - अदुःखी धा मानध्थी जीवइ - जीवति भवतु रहे छे अह आउसे पत्तंमि - अथ आदेशे प्राप्ते अने क्यारे भडेमान तेने घेर आवे छे त्यारे सीसं छित्तू भुज्जइ-शिरः छित्वा મુન્થસે તેને મારી નાખવામાં આવે છે. અને તેનું માંસ તે લોકો ખાય છે. પૂર્વોક્ત ત્રણ ગાથાઓના ભાવાર્થ આ પ્રકારના છે—
જેમ કેાઈ માંસનું ભક્ષણ કરનાર માંસાહારી વ્યકિત પોતાના મહેમાનના સ્વાગત નિમિત્તે ઘેટાને પાળે છે, અને તેને ખૂબ ધરાઇ જાય તેટલુ ખવરાવી
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
