Page Text
________________
श्रोदशवेकालिकसूत्रे
सान्वयार्थः - तवो गुण पहाणस्स - तपरूपी गुणोंको मुख्य समझनेवाले उज्जुमइ-सरल बुद्धिवाले खंतिसंजमरयस्स - क्षान्ति और संयममें लीन परोस हे = परीषहोंको जिणं तस्स = जीतनेवाले तारिसगस्स - ऐसे ( श्रमणों को) सुगई - सुगति सुलहा सुलभ है ||२७||
टीका - तपोगुणप्रधानस्य तपति - अन्तर्भावितण्यर्थतया तापयति दहत्यष्टविधं कमेति तपः षष्ठभक्तादि तदेव गुणस्तपोगुणः स प्रधानं - मुख्यो यस्य स तस्य, ऋजुमतेः ऋज्वी - सरला मति - बुद्धिर्यस्य स तस्य, क्षान्तिसंयमरतस्य - क्षान्तिः कषायनिग्रहः संयमः सावद्यव्यपारोपरतिस्तयोः रतः = तत्परस्तस्य, परीषहान् = अनूकूललक्षणान् जयत: - अभिभवतः, तादृशकस्य रत्नत्रयाराधकस्य 'श्रमणस्ये' त्यनुषज्यते ; सुगतिः सुलभा ।
'तपोगुणप्रधानस्ये' - त्यनेनेन्द्रिय-नोइन्द्रिविजेतृत्वं सूचितम् । 'ऋजुमते' - रित्यनेन मोक्षार्थिना कपटक दाग्रहरहितेन भवितव्यमिति बोधितम् । ' क्षान्तिसंयमरतस्ये' - त्यनेन ' क्षमायुक्त एव संयमः फलद:' इति द्योतितम् । 'परीषहान् जयतः' इत्यनेन च मनः स्थैर्य शरीरममत्वपरित्यागश्चेति ध्वनितम् ||२७||
२९०
यदि ऐसा हैं तो सुगति किसके लिए सुलभ होती है ? ऐसी जिज्ञासा होने पर कहते हैं'तवो गुणपहाणस्स' इत्यादि ।
जो आठ कर्मोंकों भस्म करनेवाले षष्ट अष्टम आदि तप- गुणसे प्रधान हैं, सरल-बुद्धी हैं । तथा क्रोधादि कषाय के निग्रह और सावध व्यापारके त्याग स्वरूप संयममें लीन हैं, अनुकूलप्रतिकूल- परीषहोंको जीतनेवाले हैं, उन मोक्षके मार्ग - रत्नत्रय - के आराधक मुनियोंको सिद्धिस्वरूप सुगतिकी प्राप्ति सुलभ है ।
'तवो गुण पहाणस्स ' इस पदसे इन्द्रियों तथा मनका जीतना सूचित किया है । 'उज्जुमइ' पदसे यह सूचित किया गया है कि मोक्षार्थीको कपट और कदाग्रहसे रहित होना चाहिए । ' स्वतिसंजमरयस्स' पदसे सूचित होता है कि वही संयम फलदाता होता है जो क्षमासे युक्त हो । 'परीस हे जिणंतस्स' पदसे मनकी स्थिरता शरीरकी ममताका त्याग बतलाया है ॥२७॥
જો એમ છે તા સુગતિ કેાને માટે સુલભ હૈાય છે? એવી જિજ્ઞાસા થતાં, કહે છેनवोगुणपाणस्स छत्याहि.
જે આઠ કર્મોને ભસ્મ કરનારા છઠ્ઠ અઠ્ઠમ આઢિ તપશુથી પ્રધન છે, સરલ-બુદ્ધિ છે, તથા ક્રાધાક્રિકષાયના નિગ્રહ અને સાવદ્ય વ્યાપારના ત્યાગસ્વરૂપ સંયમમાં લીન છે, અનુમૂળ-પ્રતિકૂળ-પરીષહાને જીતવાવાળા, એવા મેક્ષના માર્ગરત્નત્રયના આરાધક મુનિને સિદ્ધિસ્વરૂપ સુગતિની પ્રાપ્તિ સુલભ છે.
तवगुणपहास मे शब्दथी धद्रियों तथा भनने तवानुं सूचित रे छे. उज्जुमह शब्थी सूयव्यु छे से मोक्षार्थी अने हाथी रहित थवु हाये. खंतिसंકામચરણ એ પદથી સૂચિત થાય છે કે તેજ સંયમ ફળદાતા થાય છે કે જે ક્ષમાથી युक्त डाय. परीसहे जिणंतस्स पहथी भननी स्थिरता तथा शरीरनी भभताना त्याग अतावे छे. (२७)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
| SR No. | 006367 |
| Book Title | Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 480 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 27 MB |