Page Text
________________
२२७
अध्ययन ४ स्० २० गा० १ अयतनायाः दुःखफलम् 'ण' -मिति वाक्यालङ्कारे । 'संघातो दृढसंयोगः' इति वाचस्पत्यम् । यत्तु केचित्-एकान्तप्रदेशे रक्षार्थ त्रसजीवानां स्थापने साधूनामसंयतिवैयावृत्त्यदोषेण महाव्रतभङ्गो भवतीत्याहुस्तदेतद्भगवदाज्ञाविरुद्धम्, अनेनापि सूत्रेण धर्मोपकरणस्थानां त्रसजीवानां निरुपद्रवप्रदेशे रक्षार्थ यतनया स्थापनविधानात् ।६। ॥२०॥
इत्येवं षट्काययतनामभिधाय सम्प्रति तदपरिपालनपरिणामदारुणत्वं वर्ण्यते-'अजयं चरमाणो' इत्यादि। मूलम्-अजयं चरमाणो य, पाणभूयाई हिंसइ ।
६ . ९ १० १३ १२ ११ बंधई पावयं कम्म. तं से होइ कडुयं फलं ॥१॥ छाया-अयतं चरंश्च, प्राणभूतानि हिनस्ति । ___ बध्नाति पापकं कर्म, तत्तस्य भवति कटुकं फलम् ॥१॥ यतना न पालन करने का बुरा फल कहते हैं
सान्वयार्थ:-अजयं- अयतनापूर्वक चरमाणो गमन करता हुआ साधु पाणभूयाई - त्रस स्यावर जीवोंकी हिंसइ-हिंसा करता है य=और पावयं कम्म=पापकर्मको बंधई = बांधता है, तं = उस कारण से उस पाप कर्मका फलं-फल कडुयं-दुःखदायी होइ = होता है ॥१॥ इकट्ठा करके न रखें, क्योंकि ऐसा करनेसे उनको पीड़ा होने की संभावना है । कितनेक कहते हैं कि-रक्षाके लिए त्रस जीवको एकान्त स्थानमें रखनेमें साधुको असंयति की वेयावच करनेरूप दोष लगता है और उससे महाव्रतका भंग होता है । यह उनका कहना भगवानकी आज्ञासे विरुद्ध है, क्योंकि इस सूत्रसे भगवानने स्पष्ट विधान किया है कि धर्मोपकरणमें स्थित त्रस जीवोंको रक्षा के लिए निरुपद्रव स्थानमें यतनासे रखना चाहिये ॥६॥२०॥
इस प्रकार षट्कायकी यतना कहकर "उसकी रक्षा नहीं करनेसे भयंकर परिणाम होता है" इस बातका उपदेश देते हैं-'अजयं चरमाणो' इत्यादि ।
___ यतना रहित गमन करनेवाला संयत (साधु) द्वीन्द्रिय आदि प्राणोंकी तथा एकेन्द्रिय पृथ्वीकाय आदि भूतोंकी अर्थात् त्रस और स्थावर जीवोंकी हिंसा करता है, और ज्ञानावरणीयादि पाप કારણ કે એમ કરવાથી તેમને પીડા થવાની સંભાવના રહે છે. કેટલાક કહે છે કે રક્ષાને માટે ત્રસ જીવને એકાંત સ્થાનમાં રાખવામાં સાધુને અસંયતિની વૈયાવચ્ચ કરવા રૂપ દેષ લાગે છે અને તેથી મહાવ્રતનો ભંગ થાય છે. એમનું એવું કથન ભગવાનની આજ્ઞાથી વિરૂદ્ધ છે, કારણ કે આ સૂત્રથી ભગવાને સ્પષ્ટ વિધાન કર્યું છે કે ધર્મોપરણમાં સ્થિત વસ જીની રક્ષાને માટે નિરૂપદ્રવ સ્થાનમાં યતનાથી તેમને મૂકવા જોઈએ. (૬) (૨૦)
એ રીતે ષકાયની યતના કહીને “એમની રક્ષા નહિ કરવાથી ભયંકર પરિણામ આવે छ, से वातना 64हेश मा छ-अजय चरमाणो त्यादि.
યતનારહિતપણે ગમન કરનાર સંયત (સાધુ) દ્વીન્દ્રિય આદિ પ્રાણની તથા એકેન્દ્રિય પૃથિવીકાય આદિ ભૂતોની અર્થાત્ ત્રસ અને સ્થાવર જીની હિંસા કરે છે અને જ્ઞાનાવરણી
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર: ૧
| SR No. | 006367 |
| Book Title | Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 480 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 27 MB |