________________
अध्ययन ४ सू० ९ (२) मृषावादविरमणस्वरूपम् भवतीत्यतस्तदनन्तरं मृषावादपरित्यागलक्षणं द्वितीयं महाव्रतमाह- 'अहावरे दोच्चे' इत्यादि।
मूलम्-अहावरे दोच्चे भंते ! महव्वए मुसावायाओ वेरमणं. सव्वं भंते ! मुसावायं पच्चक्खामि से कोहा वा लोहा वा भया वा हासा वा नेव सयं मुसं वइज्जा नेवन्नेहिं मुसं वायाविज्जा मुसं वयंतेवि अन्ने न समणुजाणिज्जा! जावज्जीवाए तिविहं तिविहणं मणेणं वायाए कारणं न करेमि न कारवेमि करतंपि अन्नं न समुणुजाणामि । तस्स भंते ! पडिक्कमामि निंदामि गरिहामि अप्पाणं वोसिरामि । दोच्चे भंते । महब्बए उढिओमि सबाओ मुसावायाओ वेरमण ॥९॥
छाया-अथापरे द्वितीये भदन्त ! महावते मृषावादाद्विरमणं, सर्व भदन्त ! मृषावाद प्रत्याख्यामि, अथ क्रोधाद्वा लोभाद्वा भयाद्वा हासाद्वा नैव स्वयं मृपा वदामि नैवान्यमषा वादयामि, मृषा वदतोऽप्यन्यान् न समनु नानामि । यावज्जोवया त्रिविधं त्रिविधेन मनसा वाचा कायेन न करोमि न कारयामि कुर्वन्तमप्यन्यं न समनुजानामि । तस्माद् भदन्त ! प्रतिक्रामामि निन्दामि गर्दै आत्मानं व्युत्सृजामि । द्वितीये भदन्त ! महाव्रते उपस्थितोऽस्मि (अतः) सर्वस्मात् मृषावादाद्विरमणम् ॥ ९॥
(२) मृषावादविरमण. सान्वयार्थः-भंते ! हे भगवन् ! अहावरे-इसके बाद दोच्चे-दूसरे महव्वए-महाव्रतमें मुसावायाओ-मृषावादसे वेरमणं-विरमण होता है (अतः में ) भंते ! हे भगवन् ! सव्वं सब प्रकारके मुसावायं-मृषावादका पञ्चक्खामि-त्याग करता हूं। से=अथ-अब से लेकर मैं कोहा वा क्रोध से लोहावा लोभ से भयावा भय से हासावा हास्यसे सयं= खुद मुसावायं-असत्य नेव-नहों वइज्जा=बोलूंगा, नेवन अन्नेहि दूसरों से मुसं=अस. त्य वायाविज्जा=बोलाऊंगा, मुसं असत्य वयंतेवि-बोलते हुए भी अन्ने-दूसरों को न समणुजाणिज्जा भला नहीं जानूंगा । जावज्जीवाए जीवनपर्यन्त (इसको) तिविहंकृत कारित-अनुमोदनारूप तोन कारणसे (तथा) तिविहेणं तीन प्रकारके मणेणं मनसे वायाएवचन से काएणं-कायसे न करेमि=न करूंगा, न कारवेमि-न कराऊंगा, करंतंपि =करते हुए भी अन्न-दूसरेको न समणुजाणामि-भला नहीं समझूगा, । भंते ! हे भगवन तस्स-उस दण्ड से पडिक्कमामि-पृथक् होता हूं, निंदामि-आत्मसाक्षीसे निन्दा करता हूं, गरिहामिगुरु साक्षी से गर्दा करता हूं, अप्पाणंदण्ड सेवन करनेवाले आत्माको वोसिरामि त्यागता हूं, भंते ! हे भगवन् ! दोच्चे दुसरे महव्वए=महाव्रतमें उवडिओमिउपस्थित हुवा हूं, इसलिये मुझे सव्वाओ=सब प्रकारके मुसावायाभो असत्य से वेरमणं-त्याग है ॥९॥ (२)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧