Page Text
________________
१६४
श्रीदशवेकालिकसूत्रे
वाग्राह्यम् । परकायशस्त्रं- द्राक्षा-शाक-तण्डुल- पिष्ट-दाली-चण कादि । अपां शस्त्रपरिणतत्वं च वर्णादीना पूर्वावस्थावैलक्षण्यरूपम् । तत्र वर्णतो धूसरत्वादिरूपम्, गन्धतस्तत्तद्वस्तुसम्बविचम् रसवस्तिक कटुकपायत्वादिरूपम्, स्पर्शतः स्निग्धरूक्षत्वादिरूपम् इत्थमुक्तप्रकारं द्राक्षादिधावनजलं प्राकत्वान्मुनिग्राद्यम् । उपलक्षणमेतदग्निशस्त्र परिणतस्योदकस्यापि । भस्म मिश्र जलमग्राह्यं तत्र मिश्रशङ्कायाः सद्भावात्, शास्त्रे कचिदप्यप्रतिपादितत्वाच्च । उभयकायशस्त्रमृत्तिकामिश्रजलम् । भावशस्त्रमुक्तस्वरूपमेवेति ।
तेजस्कायः ।
तेजश्चित्तवत् = सचेतनम् आख्यातम् - उक्तम्, तथाहि
तेजश्चेतनावत् इन्धनाद्याहारोपादानहानाभ्याम् तद्वृद्धिमान्योपलम्भात् मनुष्या
"
इस प्रकार का शस्त्रपरिणत जल व्यवहार से अशुद्ध होने के कारण ग्राह्य नहीं है तथा ऐसे जल के लेने में भगवान की आज्ञा भी नहीं है ।
दाख, शाक, चावल, आटा, आदि परकायशस्त्र हैं। जल में पहले जैसा वर्ण गन्ध आदि था उसका बदल जाना शस्त्रपरिणत होना कहलाता है ।
1
जैसे - धूसर वर्ण हो जाना, वस्तु उसमें डाली गईहो उसकी गन्ध आने लगना, तीखा, कडुवा, कषायला आदि रस हो जाना, स्निग्ध या रूक्ष आदि स्पर्श हो जाना । इस प्रकार यह दाख, शाक, चावल, आटा, दाल, बेसम आदि का धोवन प्रासुक होने से मुनि के लिए ग्राह्य है यह तो उपलक्षण है, इससे यह भी समझना चाहिये कि अग्निशस्त्रपरिणत अर्थात् उष्ण जल भी मुनि को ग्राह्य है । राख का पानी ग्राह्य नहीं है क्योंकि उसमें मिश्र की शङ्का रहती है । मृत्तिका आदि से मिला हुआ ज़ल उभयकाय शस्त्र है । भावशस्त्र पहले कह चुके है |
( तेजस्काय )
तेज़स्काय को भी भगवान ने सचेतन कहा है, यही कहते हैं तेजस्काय सजीव है, क्योंकि छे. विशेष मेट' समवु તળાવ આદિના જળનું રૂપાદિનું જળ એ સ્વકાય શસ્ત્ર છે. એ પ્રકારનું શસ્ત્ર-પરિણત જળ વ્યવહારથી અશુદ્ધ હેાવાના કારણે ગ્રાહ્ય નથી. તથા અવું જળ લેવાની ભગવાનની આજ્ઞા પણ નથી.
દ્રાક્ષ, શાક, ચાખા, આટા ઈત્યાદિ પરકાય શસ્ત્ર છે, જળમાં પહેલાં જેવા વધુ ગધ આદિ હતા તેનું બદલાઇ જવુ એ શસ્ત્રરિણત થવું કહેવાય છે.
જેમકે- ધળા વણુનું થઈ જવુ, વસ્તુ તેમાં નાંખવામાં આવી હોય તેની ગંધ આવવા લાગવી. તીખા કડવે કસાયલા આદિ રસ થઈ જવા; સ્નિગ્ધ યા રૂક્ષ આદિ સ્પશ થઈ જવા थे प्रारे मे द्राक्ष, शाहु, योषा, आटो, हाज, वेस माहिनु घोवष्णु प्रासु होवाथी भुनिने માટે ગ્રાહ્ય છે. આતેા ઉપલક્ષણ છે, એથી એમ પણ સમજવુ જોઇએ કે અગ્નિશસ્ત્ર-પરિણત અર્થાત્ ઉષ્ણુ જળ પણ મુનિને ગ્રાહ્ય છે. રાખનુ પાણી ગ્રાહ્ય નથી, કારણ કે એમાં મિશ્રની શકા રહે છે, માટી આદિથી મળેલું જળ ઉભયકાય શસ્ત્ર છે (૨). ભાવશસ્ત્ર પહેલાં કહી દીધુ છે.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
| SR No. | 006367 |
| Book Title | Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 480 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 27 MB |