________________
१४४
श्रीदशवैकालिकसूत्रे छायाः-सर्वमेतदनाचीर्ण, निर्ग्रन्थानां महर्णिाम् ।
संयमे च युक्तानां लघुभूतविहारिणाम् ॥१०॥ सान्वयार्थ:-निग्गंथाण-परिग्रहरहित महेसिणं-महर्षियोंके संजमंमि-संयममें जुत्ताणं-लगेहुए य और लहुभूयविहारिण = वायुके समान अप्रतिबन्धविहार करनेवालोंके एयं = ये पूर्वोक्त बावन सव्वं-सब अणाइन्न अनाचीर्ण हैं । भावार्थ-निर्ग्रन्थ महार्षियोंने पूऑक्त इन बावन विषयोंका आचरण नहीं किया, अतः ये अनाचीर्ण कहलाते हैं । साधुओंको इनका आचरण नहीं करना चाहिये ॥१०॥
टीका--ग्रन्थान्निर्गता निर्ग्रन्थाः कनक-रजतादिद्रव्यग्रन्थि मिथ्यात्वादिभावग्रन्थिरहितास्तेषाम्, महर्षीणाम् महान्तश्च ते ऋषयः महर्षयस्तेषाम्, यद्वा 'महैषिणा' मिति च्छाया, महो= निजहितं तम् एषयन्ति-गवेषयन्तीति महैषिणस्तेषाम् । संयमे सकलसावधव्यापारोपरमलक्षणे युक्तानां = व्यापूतानां दत्तचित्तानामित्यर्थः, च-पुनः लघुभूतविहारिणाम् = लघुभूतो वायुस्तद्वदप्रतिबद्धं विहरन्ति तच्छीलास्तेषां वायुवदप्रतिबन्धविहारिणामित्यर्थः । एतत्-पूर्वोक्तं सर्व द्विपञ्चाशत्प्रकारकम् अनाचीर्णम्-अनासेवितम् 'अस्ती'-ति शेषः ॥१०॥१०॥
अनाचीर्णत्यागिनो मुनयः कीदृशा भवन्ति ? इत्याहमूलम्-पंचासवपरिनाया. तिगुत्ता छसु संजया ।
पंचनिग्गहणा धीरा, निग्गंथा उज्जुदंसिणो ॥११॥ छाया:-पश्चास्रवपरिज्ञाता, -स्त्रिगुप्ताः षट्स संयताः।
पञ्चनिग्रहणा धीरा, निग्रन्था ऋजुदर्शिनः ॥११॥ सान्वयार्थः-पंचासवपरिन्नाया-पांच आस्रवोंकेत्यागी, तिगुत्ता-मनोगुप्ति में वचगुप्ति २ कायगुप्ति ३ से युक्त, छम-छह कायमे संजया संयमवान्, पंचनिग्गहणा-पांच इन्द्रियोंके निग्रह करनेवाले धीरा-परीषह उपसर्ग सहनेमें धीर निग्गंथा-मुनि उज्जुदंसिणो-मोक्षमार्गके आराधक होते हैं। भावार्थ-जो अनाचीौँका त्याग करते हैं वे गाथोक्तविशेषणोंसे विशिष्ट होते हैं ॥११॥
अब उपसंहार करते हैं-'सव्वमेय.' इत्यादि ।
बाह्याभ्यन्तर पग्रिहकी प्रन्थिसे रहित, अपने हितका अन्वेषण करनेवाले महर्षि तीन करण तोन योगसे सावध व्यापारके त्यागरूप सकल संयमसे युक्त और वायुकी तरह अप्रतिबन्ध विहार करनेवाले मुनिराजोंके ये पूर्वोक्त बावन अनाचीर्ण है ॥१०॥
डवे 6५ २ ४२ छ:-सव्वमेय. त्याह,
બાહ્યાભંતર પરિગ્રહની ગ્રંથિથી રહિત, પિતાના હિતનું અન્વેષણ કરનારા મહર્ષિઓએ ત્રણ કરણુ ત્રણગથી સાવદ્ય વ્યાપારને ત્યજવા રૂપ સકળ સંયમથી યુક્ત અને વાયુની પેઠે અપ્રતિબંધ વિહાર કરનારા મુનિરાજોના એ પૂર્વોક્ત બાવન અનાચીણું કહેલ છે.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર: ૧