________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टोका अ०१९ पुण्डरोक-कंडरीकचरित्रम् ७२९ कारणात् खलु ब्रवीमि यत् धन्योऽसि ख हे देवानुप्रिय ! 'जाव सुलब्धं जन्मजीवितफलम् , तमः खलु स कण्डरीकोऽनगारः पुण्डरीकस्य एतमर्थ विहाराभिप्रायकमर्थ, नो आद्रियते यावत् तूष्णीकः संतिष्ठते मौनमवलम्व्य तिष्ठति । ततः खलु कण्डरीकः पुण्डरीकेण द्वितीयमपि तृतीयमपि-द्वित्रिवारम् , एव-पूर्वोक्तप्रकारेण, उक्तः सन् ' अकामए ' अकामका कामनारहितः ' अवस्सबसे ' अपदेवाणुप्पिया! जाच जीवियफले तएणं से कंडरीए अणगारे पुंडरीयस्स एयमटुं णो आढाइ जाव संचिट्ठइ, तएणं कंडरीए पोंडरीएणं दोच्चंपि तच्चपि एवं वुत्ते समाणे अकामए अवस्सवसे लजाए गारवेण य पोंडरीयं आपुच्छइ, आपुच्छित्ता थेरेहिं सद्धिं बहिया जणवयविहारं विहरइ) मैं अधन्य हूँ अकृतपुण्य हूँ। जो राज्य में यावत् अन्तःपुर में तथा मनुष्य संबंधी कामभोगों में मूर्छित यावत् अध्युपपन्न बना हुआ हूँ। इसीलिये प्रव्रज्या ग्रहण करने में असमर्थ हो रहा है। इसी कारण से मैं यह कह रहा हूँ कि तुम धन्य हो, हे देवानुप्रिय ! तुमने ही जन्म और जीवन का फल जो प्रव्रज्या का ग्रहण करना है-यह अच्छी तरह पा लिया है। पुंडरीक राजा की विहार करने के अभिप्रायवाली इस बात को सुनकर कंडरीक अनगार ने उस पर कुछ ध्यान नहीं दिया-उसे आदर की दृष्टि से नहीं देखा-किन्तु ये उसे सुनकर भी चुपचाप बैठ रहे। कंडरीक अनगार की इस स्थिति को देखकर पुंडरीक ने दूसरी बार और तीसरी तुमं देवाणुप्पिया ! जाव जीवियफले तएणं से कंडरीए अणगारे पुंडरीयस्स एयमदं जो आढाइ, जाव संचिटुइ, तएणं कंडरीए पौडरीएणं दोच्चंपि तच्चंपि एवंयुत्ते समाणे अकामए अवस्सवसे लज्जाए गारवेण य पोंडरीय रायं आपुच्छइ, आपुच्छित्ता थेरेहिं सद्धिं बहिया जणवयविहार विहरइ) ।
તે અધન્ય અને અકૃતપુણ્ય છું કેમકે હું તે રાજ્યમાં યાવત રણવાસમાં તેમજ મનુષ્યભવના કામમાં મૂછિત થાવત અષ્ણુપપન્ન બની રહ્યો છું, એટલા માટે જ પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરવામાં અસમર્થ થઈ રહ્યો છું. એથી જ હું આ કહી રહ્યો છું કે તમે ખરેખર ધન્ય છે. હે દેવાનુપ્રિય ! તમે જ જન્મ અને જીવનનું ફળ કે જે પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરવા રૂપ છે–તે સારી રીતે મેળવી લીધું છે. તેઓ ત્યાંથી વિહાર કરી જાય તે આશયથી કહેલા તે પંડરીકના વચનો સાંભળીને કંડરીક અનગારે તેની કશી જ દરકાર કરી નહિ. તે વાતને તેમણે સન્માનની દષ્ટિએ સ્વીકારી નહિ. આ બધું સાંભળીને પણ તેઓ ત્યાંજ મૂંગા થઈને બેસી જ રહ્યા. કંડરીક અનગારની આ સ્થિતિ જોઈને.
श्री शताधर्म अथांग सूत्र : 03
