________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टीका अ० १६ द्रौपदीचर्चा यथा भगवतीमत्रे
पवयणं भंते ! पवयणं, पावयणी पवयणं । " गोयमा ! अरहा ताव णियमा पावयणी । पवयणं पुण दुवालसंगे गणिपिडगे । तं जहा-आयारो० जाव दिहिवाओ । इति, (श० २० उ०८)
भंते ! हे भदन्त ! " पवयणं " प्रवचन-किं प्रवचनं, उत-" पावयणी" प्रवचनी प्रवचनम् ? । “ गोयमा ! " हे गौतम ! ' अरहा' अर्हन् ' ताव ' तावत् नियमात्मवचनी । प्रवचनं पुनः 'दुवालसंगे' द्वादशाङ्गी " गणिपिडगे" गणिपिटकम् । तद् यथा-" आयारो जाव दिट्टिवाओ" आचाराङ्गादि यावत् दृष्टिवादः। इति,
पुनस्तत्रैव-" से नूणं भंते ! तमेव सच्चं नीसके जं जिणेहिं पवेइयं ?। प्रवचन का स्वरूप और उसका प्रभाव-माहत्म्य आगमों में कहा है। जैसे भगवती सत्र में “ पवयणं भंते ! पचयणं, पावयणी पवयणं ? गोयमा ! अरहा ताव णियमा पावयणी । पवयणं पुण दुवालसंगे गणिपिडगे । तं जहा-आयारे जाव दिद्विवाओ। इति ( श० २० उ ०८)
भावार्थ-गौतमस्वामी पूछते हैं हे भगवन् ! प्रवचन प्रवचन है-या प्रवचनी प्रवचन है ? इस अंश का समाधान करते हुए भगवान् कहते हैं-हे गौतम ! गणिपिटक जो आचारांग से लेकर दृष्टिवाद तक द्वादशांग आगम है वह समस्त प्रवचन है। इस प्रवचन को अर्थतः प्रकट करने वाले श्री तीर्थकर प्रभु प्रवचनी हैं । उसी भगवती सूत्र में
और भी यह कहा है कि-" से नृणं भंते ! तमेव सरचं निसंकं जं जिणेहिं पवेइयं ! हंता गोयमा ! तमेव सच्चं से नृणं भंते ! एवं मणे भाडाभ्य यो छ. म भगवती सूत्रमा “पवयण भंते ! पवयण पावयणी पवयण १ गोयमा ! अरहा ताव णियमा पावयणी ! पवयण पुण दुवालसंगे गणि पिडगे ! त जहा-आयारो जाव दिट्रिवाओ। इति (श. २० उ. ८)
ભાવાર્થ-ગૌતમ સ્વામી પૂછે છે કે હે ભગવન ! પ્રવચન પ્રવચન છે કે પ્રવચની પ્રવચન છે? આ શંકાનું સમાધાન કરતાં ભગવાન કહે છે-કે હે ગૌતમ! ગણિપિટક -કે જે આચારાંગથી માંડીને દૃષ્ટિવાદ સુધી દ્વાદશાંગ આગળ છે તે સમસ્ત પ્રવચન છે. અર્થતઃ આ પ્રવચનને પ્રકટ કરનારા શ્રી તીર્થકર પ્રભુ પ્રવચની છે. તે ભગવતી સૂત્રમાં જ આ પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યું છે કે( से नूण भंते तमेव मच्चं नीसंक' ज. जिणेहिं पवेइय! हता गोयमा ! तमेवं सच्च से नूण भैते ! एवं मणे धारेमाणे एवं पकरेमाणे आणाए आराहए
श्री शताधर्म अथांग सूत्र : 03
