________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणीटीका अ ३ जिनदत्त - सागरदत्तचरित्रम्
७०५
जात्र जलंते' यावतेजसा ज्वलति सूर्यभ्युद्गते सति 'जेणेव' यत्रैत्र 'से' तद् बनमयूर्या अण्डकं रक्षितमस्ति 'लेणेव' तत्रैवोपागच्छति, उनागत्य च 'तंसि' तस्मिन् वनमसूर्या अंडके 'संकिए' शंकितः - अण्डकविषये शङ्कावान् इदमण्डकं पकावस्थां प्राप्स्यति नवा इति 'कंखिए' काउितः - फलाऽऽकाङ्क्षी युक्तः - अस्मादण्डकात् कदा मयूरशावकः समुत्पत्स्यते इति, 'वितिमिच्छासमावन्ने' विचि कित्सा समापन्नः - फलं प्रति संदेहयुक्तः इतः समुद्भूतेऽपि मयूरशावके तेन मम क्रीडारूपं फलं किमुमविष्यति न वा इत्येवं फलं प्रति संशयापन्नः, 'भेय समावन्ने' भेदसमापन्नः, मते द्वैधीभावं प्राप्तः, अस्मादण्डकाज्जातो मयूरपोतो शित होने पर जहाँ उस वन मयूरी का अंडक रखा था वहाँ गया (उवागच्छिता तंसि मऊरी अंडयंसि संकिते वितिगिच्छिासमावन्ने भेयसमावन्ने कलुससमा वन्ने किन्नं ममं एत्थ किलावणमकरी पोयए भमि सइ उदाहुणो भविस्सइ तिकहु ) वहां जाकर वह उस मयूरी के अंडे के विषय में शंकित हो गया -- यह अंडा पक्वावस्था को प्राप्त होगा या नहीं इस प्रकार का उसे संदेह हुआ-- कांक्षित हो गया -- इस अंडे से कब मयूरी शावक उत्पन्न होगा इस प्रकार के फलके विषय में वह आकांक्षा युक्त बन गया - 1- विचिकित्सा समापन्न हो गया - इससे मयूर पोतक होने पर भी उस से मुझे क्रीडा रूप फल प्राप्त होगा कि नहीं होगा - इस प्रकार वह फल में संशयापन्न हो गया - भेद समापन्न हो गया - इस अंडे से उत्पन्न हुआ मयूरी पोतकजीवित रहेगा या नहीं रहेगा इस प्रकार से उसकी सत्ताके विषय में संकल्प विकल्प वाला बन कर वह मति की द्विविधता से युक्त हो गया, कलुष समापन्न हो गया
देसनु धडु भूडेंसु तु त्यां गया. ( उवागच्छित्ता तंसि मऊरीअडयंसि संकि कंखि वितिमिच्छासमावन्ने समावन्ने कलुससमा वन्ने किन्नं एत्थ किलावणमकरी पोयए भविस्सर उदाहु णो भविस्सइत्तिकट्टु ) सहने त्यां देखना ઈંડા' માટે તેને શંકાયુક્ત વિચારો થવા માંડવ્યા. કે આ ઈંડુ પરિપકવ થશે કે નહિ ? આ ઈંડામાંથી કચારે મારનુ બચ્ચુ જન્મશે, આ રીતે તેના પિરણામની તેને જિજ્ઞાસા ઉત્પન્ન થઈ. આકાંક્ષા યુકત બની ગયા અને વિચિકિત્સા યુકત બની ગયા. આમાંથી મારનું બચ્ચુ જન્મશે તે પણ તે ખર્ચે અમારું મનેાર્જન કરશે કે નહિ? આ રીતે પરિણામમાં તેને સંશય ઉત્પન્ન થયા, ભેદ સમાપન્ન થઇ ગયા. ઈંડામાંથી ઢેલનુ અચ્ચુ જીવતુ રહેશે કે નહિ ? આ રીતે તેની સત્તાના વિષે સ’કલ્પ વિકલ્પ કરતા તે મુ’ઝવણમાં પડી ગયા, કલુષ યુક્ત થઇ ગયા, તેની મતિ મલીન થઈ ગઇ. એ જ વાતને
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્ર ઃ ૦૧
