________________
६२६
भगवतीसूत्रे
विमाण त्ति' संख्येयवर्षायुष्का संख्येयवर्षायुष्क पर्यातकापर्याकेभ्यो न कुतो - ऽपि प्रतिषेधो यावदनुत्तरविमानादिति, संख्यातवर्षायुष्केभ्योऽपि आगत्या संख्यातवीयुकेभ्योऽपि आगत्य पर्याप्तकेभ्यो वा आगत्य अपर्याप्तकेभ्यो वा आगस्य त्रिपञ्चेन्द्रियतया जीवानां समुत्पादः संभवति न कुतोऽपि निषेधो विद्यते, नरकादारभ्य यावदनुत्तर विमानपर्यन्तस्थानेभ्यः समुत्पद्यन्ते संज्ञिपञ्चेन्द्रिया इति भावः । 'परिमाणं अवहारो ओगाहणा य जहा असन्निपंचिंदियाणं' परिमाणमपहारोऽवगाहनाच यथा असंज्ञिपञ्चेन्द्रियाणां कथिता स्वथैव परिमाणं तावत् षोडश वा संख्याता वा असंख्याता वा । शरीरावगाहना जघन्येनांगुलस्यासंख्येयभागममाणा उत्कर्षेण योजनसहस्रप्रमाणा च भवतीति, 'वेयणिज्जवज्जाणं सत्तण्हं भी उत्पन्न होते हैं । 'संखेज्जवासाउय असंखेज्जवासा उव पज्जत्त अपज्जतरसु न कओवि पडिसेहो जाव अणुत्तरविमाणत्ति' संख्यात वर्षकी आयुवालों में से आकर के उत्पन्न होते हैं असंख्यातवर्ष की आयुवालों में से भी आकर के उत्पन्न होते हैं। पर्याप्तों में से भी आकर के उत्पन्न होते हैं अपर्याप्तों में से भी आकर के भी उत्पन्न होते हैं । संज्ञि पंचेन्द्रिय जीव रूप से उत्पाद होने का निषेध किसी भी अवस्था से नहीं है । नरक से यावत् अनुत्तरविमान तक के जीव संज्ञी पञ्चेन्द्रिय जीव से उत्पन्न होते हैं ।
'परिमाण' अवहारो ओगाहणा य जहा असनि पंचिदियाण " परिमाण, अपहार और अवगाहना के सम्बन्ध में जैसा असंज्ञि पञ्चेन्द्रियों के सम्बन्ध में कहा गया है वैसा ही जानना चाहिये । असंज्ञी पञ्चेन्द्रिय जीवों के परिमाण सोलह, संख्यात अथवा असंख्यात
-
સખ્યાત વષઁની આયુષ્યવાળાએમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે. અસ`ખ્યાત વર્ષ'ની આયુષ્યવાળાઓમાંથી પણ આવીને ઉત્પન્ન થાય છે, પર્યાંસોમાંથી આવીને પશુ ઉત્પન્ન થાય છે. અપર્યાપ્તામાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે. સન્નીપંચેન્દ્રિયજીવપણાથી ઉત્પાદ થવાના કાઇપશુ અવસ્થામાં નિષેધ નથી. નરકથી લઈને યાવત્ અનુત્તર વિમાન સુધીના જીવેા દેવ સજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવ પણાથી ઉત્પન્ન થાય છે. 'परिमाण' अवहारो ओंगाहणा य जहा भवन्निप' चिंदियाण " परिभाष અપહાર અને અવગાહના ના સંબંધમાં જે રીતે અસ'ની પંચેન્દ્રિયાના સબધમાં કહેલ છે, એજ પ્રમાણેનું કથન સમજવું. આ રીતના કથનથી. વ્યુત્ક્રાંતિપદ ના અતિદેશથી અસની પચેન્દ્રિય જીવેાના પરિમાણુ કથન પ્રમાણે સંજ્ઞી જીવાનું પરિમાણુ સેાળ, અથવા સખ્યાત અથવા અસંખ્યાત આવે છે. તેના શરીરની
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
