________________
भगवतीचे जघन्येन एक समयम्, उत्कर्षेणानन्तं कालम्, उनन्ता उत्सर्पिण्यबसपिण्यः वनस्पतिकायिककालः। संवेधो न भण्यते, आहारो यथा-उत्पळोद्देशके, नवरं निर्व्याधातेन षइदिशम्, व्याघातं प्रतीत्य स्यात् चतुर्दिशम्, स्यात् पश्चदिशं शेष तथैव । स्थितिजन्येनान्तर्मुहृतम्, उत्कर्षेण द्वाविंशतिवर्षसहखाणि । समु.
याता आद्याश्चत्वारः। मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहता अपि म्रियन्ते, असमबहता अपि म्रियन्ते । उद्वर्तना यथा उत्पलोद्देशके । अथ भदन्त ! सर्व प्राणा यावत् सर्वसत्याः कृतयुग्मकतयुग्म एकेन्द्रियतया उत्पन्नपूर्वाः ? गौतम ! असकृत् अथवा-अनन्तकृत्वः ।। सू० २॥
टीका:--'कडजुम्मकडजुम्म एगिदिया णं भंते ! कृतयुग्मकृतयुग्मै केन्द्रियाः खलु भदन्त ! ये एकेन्द्रियाः चतुष्कापहारे चतुःपर्यवसिता: अपहारसमयाश्च चतुःपर्यवसानास्ते कृतयुग्मकृतयुग्मैकेन्द्रियाः कथ्यते एवं सर्वत्र ज्ञातव्यम् 'को उववज्जति' इत्थंभूना एकेन्द्रियाः कुतः कस्मात् स्थान: विशेषादागत्योपपद्यन्ते 'कि नेरइएहितो०' किं नैरयिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते तिर्यग्योनिकेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते मनुष्येभ्यो वा आगत्योत्पधन्ते देवेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते इति प्रश्नः, उत्तरमाह-अतिदेशमुखेन 'जहा उप्पलुसिए तहा
'कडजुम्म कडजुम्म एगि दियाण भंते ! इत्यादि
टीकार्थ-'कडजुम्म कडजुम्म एगिदियाण भंते !' हे भदन्त ! जो एकेन्द्रिय कृतयुग्म कृतयुग्म राशिप्रमाण है । ऐसे वे एकेन्द्रिय जीव 'कभी उववज्जति' किस स्थान विशेष से आकर के उत्पन्न होते हैं ? 'किनेरइएहितो.' क्या वे नैरयिकों में से आकर के उत्पन्न होते है अथवा तिर्यग्योनिकों में से आकर के उत्पन्न होते है ? अथवा मनुष्यो में से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा देवों से आकर के उत्पन्न होते हैं ? इस प्रश्न का अतिदेश द्वारा उत्तर देते हुए प्रभुश्री गौतम'कडजुम्मकडजुम्मएगिदियाणं' त्यादि
-कडजुम्मकडजुम्म एगि दियाण भंते ! ३ मगन रे न्द्रय इतयुभएतयुम्भ राशिप्रमाण डाय मेवा तेन्द्रिय व 'कओ उववज्जति' ४या स्थान विशेषमाथी मावान सपन्न थाय छ ? '
किनेरइएहितो' शु તેઓ નરયિકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા તિયચ નિકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા મનુષ્યમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા દેવામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં અતિ દેશથી प्रभुश्री गौतमकामीन ४ -'जहा उप्पलुईसए तदा उववाओ' मा पता
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
