________________
४५४
भगवतीसूत्रे इमागे' इत्यादि। यथैव बादरपृथिवीकायिकानां पर्याप्तकानां स्थानानि तथैव वादरपृथिवीकायिकानामपर्याप्तकानां स्थानानि प्रज्ञप्तानि उपपातेन सर्वलोके, समुद्घातेन सर्वलोके, स्वस्थानेन लोकस्यासंख्येयमागे, इत्यादीतिच्छाया । 'सुहुमाणं सम्वेसि जहा पुढवीकाइयाणं भणिया तहेव भाणियव्वा जाव वणस्सइकाइयत्ति' सूक्ष्माणां सर्वेषामप्कायिकादीनां वनस्पतिकायिकान्तानां यथा पृथिवीकायिकाना मुपपातसमुद्घातस्वस्थानानि तथैव-तेनैव रूपेण अकायिकादीनां सूक्ष्माणामपि उपपातसमुद्घात स्वस्थानानि भणितव्यानि यावद्धनस्पतिकायिका इति, अफायिकादारभ्य वनस्पतिकायपर्यन्ताना मुपपात समु. द्घात स्वस्थानानि पृथिवीकायिकवदेव ज्ञातव्यानीति भावः। 'अणंतरोववनगाणं मुहुमपुढवीकाइयाणं भंते ! कइ कम्मपगडीओ पन्नत्ताओ' 'अनन्तरोपपनकानां मूक्ष्मपृथिवीकायिकानां भदन्त ! कति-कियत्संख्यकाः कर्मप्रकृतयः प्रज्ञप्ता ? सब्बलोए, सट्टाणेणं लोगस्स असंखेज्जइ भागे' ये उपपातकी अपेक्षा से सर्वलोक में हैं समुद्घातकी अपेक्षा से भी ये सर्वलोक में हैं और स्वस्थान की अपेक्षा से ये लोकके असंख्यातवें भागमें रहते हैं।' 'सुहमाणं सम्वेसिं जहा पुढवीकाइयाणं भणिया तहेव भाणियव्या जाव वणस्सइकाइयत्ति' जिस प्रकार से सूक्ष्म पृथिवीकायिकों के उपपात समुद्घात और स्वस्थान कहे गये हैं उसी प्रकार से समस्त सूक्षम एकेन्द्रियों के प्रकायिक से लेकर वनस्पतिकायिकों तकके उपपात समुद्घात और स्वस्थान कह लेना चाहिये । 'अणंतरोवव. न्नगाणं सुहुम पुढवीकाइयाणं भंते ! कह कम्मपगडीओ पन्नत्ताओ' 'हे भदन्त ! अनन्नरोपपन्नक मूक्ष्मपृथिवीकायिक जीवों के कितनी कर्मप्रकृतियां कही गई है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा अडसव्वलोए, सटाणेण लोयस्प्त असंखेज्जइ भागे' ७५५।तनी अपेक्षाथी मा सव' લકમાં રહે છે. સમુદ્ઘાતની અપેક્ષાથી પણ આ સર્વ લોકમાં રહે છે. અને સ્વસ્થાનની અપેક્ષાથી આ સર્વ લેકના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહે છે. 'सुहमाण सम्वेसिं जहा पुढवीएकाइयाण भणिया तहेच भाणियव्वा' जाव वणस्सइकाइयत्ति' २ प्रमाणे सूक्ष्म पृथ्वीयन 6५५त, समुद्धात, भने સ્વસ્થાન કહ્યા છે. એ જ પ્રમાણેસઘળા સૂફમ એકઈન્દ્રિયવાળા જેને અષ્કાયિકથી લઈને વનસ્પતિ કાયિક સુધીના ઉપપાત, સમુઘાત અને સ્વસ્થાન કહેવા न 'अगंतरोववन्नगाण सुहुमपुढवीकाझ्याण भंते ! कइ कम्मपगडीओ पन्नता' भगवन् मानत५५- सूक्ष्म पृथ्वीपि वानी भ' પ્રકૃતિ કહેવામાં આવી છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭