________________
३७४
भगवतीसरे सूक्ष्मतेजस्कायिकतया, अत्र यावत्पदेन अपर्याप्त बादरपृथिवीकायिकतया, पर्याप्त बादरपृथिवी कायिकतया, अपर्याप्त सूक्ष्माकायिकतया, पर्याप्त सूक्ष्मा कायिकतया, अपर्याप्तबादराकायिकतया, पर्याप्त वादराकायिकतया, अपर्याप्त सूक्ष्म तेजस्कायिकतया, एतदन्तानां ग्रहणं भवति । तथा च अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकस्याधोलोकक्षेत्रनाडया बाह्ये देशे समरहतस्य ऊर्बलोकनाडया बाह्ये क्षेत्रे अपर्याप्त बादरपृथिवीकायिकतया, इत्यत आरभ्य पर्याप्त सूक्ष्मतेजस्कायिकतया इत्यन्तरूपेण उत्पद्यमानस्य उत्पादप्रकारः पूर्ववदेव ज्ञातव्यः। आलापप्रकार: प्रत्येकस्मिन् पदे विविच्य स्वयमेवोहनीयः ॥४॥ जाव पज्जत्त सुहुम तेउकाइयत्ताए' इसी प्रकार से जब वह यावत् पर्याप्त सूक्ष्मतेजस्कायिक रूपसे उत्पन्न होने के योग्य होता है तब भी वह वहाँ तीन समयथाले विग्रह से अथवा चार समयवाले विग्रह से उत्पन्न होता है ऐसा जानना चाहिये । यहां यावत् पद से 'जब वह अपर्याप्त पादरपृथिवीकायिक रूपसे, पर्याप्त बाद पृथिवीकायिक रूपसे, पर्याप्त सूक्ष्म अप्कायिक रूपसे और अपर्याप्त सूक्ष्मतेजस्कायिक रूप से उत्पन्न होने के योग्य होता है। ऐसा पाठ ग्रहण किया गया है। तथा च 'जो अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिक जो कि अधोलोक स्थित प्रसनाड़ी के बाह्य प्रदेश में समवहत हुभा है और ऊर्ध्वलोकस्थित असनाडी के बाह्यपदेश में अपर्याप्त बादरपृथिवीकायिक रूपसे उत्पन्न होने के योग्य हुआ है। यहां से लेकर 'पर्याप्त सूक्ष्मतेजस्कायिक रूपसे उत्पन्न होने के योग्य हुआ है यहां तक को उसका उत्पाद प्रकार पूर्व के जैसे ही जानना चाहिये। तथा इस सम्बन्ध में आलाप प्रकार प्रत्येक पद में अलग अलग अपने आप उद्भावित कर लेना चाहिये ॥४॥ પ્રમાણે જ્યારે તે યાવત્ અપર્યાપ્ત બાદર પૃથ્વીકાયિકપણુથી, પર્યાપ્ત બાદર પૃથ્વિકાવિકપણ થી અપર્યાપ્ત સૂમ અપાયિકપણાથી પર્યાપ્ત સૂક્ષમ અકાયિકપણાથી અને અપર્યાપ્ત સૂક્રમ તેજસકાયિકપણુથી ઉત્પન્ન થવાને એગ્ય થાય છે. એ રીતને પાઠ ગ્રહણ થયેલ છે. તથા જે અપર્યાપ્ત સૂમ પૃથ્વીકાયિક કે જે અધેક ક્ષેત્રમાં રહેલ ત્રસ નાડીના બહારના પ્રદેશોમાં સમુદ્રઘાત કરે છે, અને ઉદર્વલે.કમાં રહેલ ત્રસ નાડીના બહારના પ્રદેશમાં અપર્યાપ્ત બાદર પૃથ્વીકાયિકપણાથી ઉત્પન્ન થવાને ગ્ય થયા છે. આ કથનથી લઈને “પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મતેજસ્કાયિકપણુથી ઉત્પન્ન થવાને
૫ થયા છે, આ કથન સુધીને તેના ઉત્પાદને પ્રકાર પહેલાની જેમજ સમજો. તથા આ સંબંધમાં આલાપને પ્રકાર દરેક પદમાં જુદે જુદે સ્વયં બનાવીને કહી તે જોઈએ. પ. ૪
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
