________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०६ उ० ३ ० ४ कर्मस्थितिनिरूपणम्
मोहनीय कर्मणो जघन्येन अन्तर्मुहूर्त बन्धस्थितिः, उत्कर्षेण सप्ततिसागरोपम कोटी कोटयः 'सत्य वाससहस्साणि अवाहा ' सप्त च वर्षसहस्राणि अवाधा मोहनीय कर्मबन्धोदयान्तकाल:, 'अहूणिया कम्मडिई - कम्मनिसेओ ' अवाघो निका अधयाप्त सहस्रवर्षरूपया ऊनिका न्यूना कर्मस्थितिः सप्तसहस्रवर्षन्नः सप्ततिसागरोपमकोटीकोटी मानलक्षणो मोहनीय कर्मावस्थानकालः निषेको भवति । ' आउगं जहणणेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं तेत्तीस सागरोवमाणि ' आयुost आयुष्कर्मणो जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम्, उत्कर्षेण त्रयस्त्रिंशत् सागरोपमाणि 'पुव्वकोडितिभागो अवाहा, अवाहूणिया कम्पट्टिई - कम्पनिसेओ' पूर्वकोटीत्रिभागः पूर्वकोठीयतृतीयभागः अवाधाकालः, अबाधोनिका- अवाधाकालेन न्यूना त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाणि कर्मस्थितिः आयुष्यकर्मावस्थान कालः कर्मनिषेको भवति । पूर्वकोटिविभागस्य संख्यामानमत्रैव सूत्रे पूर्वमबाधाकालप्रकरणे प्रदर्शितमेवेति अंतोमुहन्तं, उक्कोसेणं सत्तरिसागरोवमकोडाकोडीओ) मोहनीय कर्म की जघन्य बंधस्थिति अन्तर्मुहूर्त की है उत्कृष्ट बंधस्थिति ७० सत्तर कोडाकोडी सागरोपम की है, इसका अबाधाकाल ७००० हजार वर्ष का है अत्कृष्टस्थिति में अबाधा काल को घटाने पर जो स्थिति बचे वह मोहनीय का अवस्थानकाल रूप कर्मनिषेककाल है । (आउगं जहणेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं तेत्तीस सागरोवमाणि) आयुकर्म की जघन्यस्थिति अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट स्थिति ३३ सागरोपम की है ( पुव्वकोडि ति भागो अवाहा) पूर्व कोटि के त्रिभागप्रमाण अबाधाकाल है (अवाहणिया कम्म ट्टिई-कम्मनि सेओ) अगाधाकाल से हीन जो कर्मस्थिति है वह इस कर्म का निषेक काल है । पूर्वकोटि के विभाग की संख्या का प्रमाण पहिले अबाधकाल के प्रकरण में दिखा ही दिया है (नामउक्कोसेणं सत्तरिसागरोवमकोडाकोडीओ ) भोडनीय अर्मनी धन्य गंधस्थिति અન્તમુહૂર્તની અને ઉત્કૃષ્ટ ગંધસ્થિતિ ૭૦ કાડાકાડી સાગરોપમની છે. તે આખાધકાળ ૭૦૦૦ વના છે. ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિમાંથી અખાધાકાળને બાદ કરવાથી જેટલે કાળ બાકી રહે તેટલે મેહનીય કર્માંના કનિષેક કાળ ( કમ वेहनाज) समभवेो (आउगं जणेणं अंतोमुहुत्त, उक्कोसेर्ण तेत्तीस सागरोवमाणि ) આયુક*ની જઘન્ય સ્થિતિ અન્તમુહૂતની છે અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૩૩ સાગशयभनी छे. (पुव्वकोडि तिभागो अबाहा ) तेनेो समाधान पूर्व अटिना श्रील लाग प्रमाणु छे. ( अबाहूनिया कम्म ट्टिई - कम्मनिसेओ) अष्णाधाठाण સિવાયની જે કમસ્થિતિ છે, તે આ કર્માંના નિષેક કાળ સમજવા, પૂર્કેડિટના ત્રીજા ભાગનું પ્રમાણુ આ સૂત્રમાં જ અખાધાકાળનું વર્ણન કરતી વખતે આપી
भ
११०
श्री भगवती सूत्र : ४
૮૭૨