________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ५ उ० ६ सू० ६ नैरयिकविकुर्वणाप्ररूपणम् ४२१
छाया-नैरयिकाः खलु भदन्त ! किम् एकत्वं प्रभवो विकुर्वितुम् , पृथक्त्वं प्रभवो विकुर्वितुम् ? यथा-जीवाभिगमे आलापकस्तथा ज्ञातव्यो यावत्-दुर ध्यासाम् ।। मू० ६॥
टीका-नैरयिकप्रसङ्गात् तद्विशेषवक्तव्यतामाह- नेरइयाणं भंते ! कि एगत्तं पभू विउवित्तए, पुहुत्तं पभू विउन्धित्तए ? ' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! नैरयिकाः नारकाः खलु किम् आयुधविशेषाणाम् एकत्वम् , एकत्वेन रूपेण शस्त्रम् आयुधविशेषमित्यर्थः विकुवितुं विकुर्वणया निष्पादयितुं प्रभवः समर्थाः ?
नेरइयाणं भंते !' इत्यादि । मन्त्रार्थ-( नेरइयाणं भंते ! किं एगत्तं पभू विउवित्तए, पुहुत्तं पभू विउवित्तए ) हे भदन्त ! नारक जीव जो विकुर्वणा करते हैं सो क्या एक ही आयुध आदि की विकुर्वणा करते हैं कि अनेक आयुध आदि की विकुर्वणा करते हैं ? ( जहा जीवाभिगमे आलावगो तहा नेयचो जाव दूरहियासे ) हे गौतम ! जीवाभिगम सूत्र में जैसा आलापक इस विषय में कहा है वही आलापक यावत् (दुरहियासे ) इस शब्द तक यहां जानना चाहिये।
टीकार्थ- नैरयिक के प्रसङ्ग से नैरयिकों की विशेष वक्तव्य को इस सूत्रद्वारा सूत्रकार प्रकट कर रहे हैं-इस में गौतम स्वामी प्रभु से पूछते हैं कि (नेरइयोणं भंते ! किं एगत्तं पभू विउवित्तए, पुहुत्तं पभू विउ. वित्तए ) हे भदन्त ! एक नारक जीव एक ही आयुध विशेष की
(नेरइयाण भते ! ) प्रत्याहिसूत्रार्थ-(नेरइयाण भते ! कि एगत्तं पभू विउवित्तए, पुहुत्तं पभू विउन्धितए १ ) 3 महन्त ! ना२४ ७३ ४ ४ आयुध शख माहिना वि । ४३ श, मन भायुध माहिती विए। ४२१श छ १ (जहा जीवाभिगमे आलावगो तहा नेयब्बो जाव दुरहियासे) 3 गौतम ! 241 विषयने मनुसक्षीन
पालिम सूत्रमा मासा५४४ो छ, मे १८ मासा५४ (दुरहियासे) આ પદ સુધી અહીં પણ ગ્રહણ કરે.
ટીકાઈઉપરના સૂરમાં નારકને ઉલ્લેખ થયેલ છે. તેથી તેમને અનુલક્ષીને સૂત્રકાર આ સૂત્ર દ્વારા વિશેષ નિરૂપણ કરે છે–ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને सेवा प्रश्न पूछ छ है ( नेरइयाण मते कि एगतं पभू विउवित्तए, पुहुत्तं पभु विउवित्तए) 3 महन्त ! मे ना२४ ७१ मे मायुध विशेषना विशुदा
श्री.भगवती सूत्र:४