________________
१०४८
भगवती सूत्रे
भदन्त ' तमस्काये चन्द्राभेति वा सूर्याभेति वा ? नो अयमर्थः समर्थः, कादषणि का पुनः सा । तमस्कायः खलु भदन्त ! कीदृशको वर्णेन प्रज्ञप्तः ? गौतम ! कालः, कालावभासः, गम्भीररोमहर्षजनकः, भीमः, उत्त्रासनकः, परमकृष्णवर्णः : प्रज्ञप्तः, देवः खलु अस्त्येकको यः खलु तत्प्रथमतया दृष्ट्वा क्षुभ्येत्, अथ खलु अभिसमागओर हैं। (अस्थि णं भंते! तमुक्काए चदाभाइ वा सगभाइ वा ) हे भदन्त ! तमस्काय में चंद्रमा की प्रभा अथवा सूर्य की प्रभा है क्या ? ( णो इण्डे समट्टे) हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है । ( कासनिया पुणसा) अर्थात् तमस्काय में चन्द्रप्रभा और सूर्यप्रभा है तो सही - परन्तु वह वहां नहीं जैसी है। क्यों कि यहां पर उसका परिणमन तमस्कायरूप से हो जाता है । (तमुकाए णं भंते! केरिसए वन्नए णं पण्णते ) हे भदन्त तमस्काय का वर्ण कैसे कहा गया है ? (गोयमा ! काले, कालोमासे गंभीर लोमहरिमजणणे, भीमे, उत्तासणए, परमकिण्हे, वण्णे पण्णत्ते) हे गौतम तमस्काय का वर्णकाला, कालीकान्तिवाला, गंभीर, रोमराजि को खडीकरदेनेवाला, भयङ्कर और कंपित कर देवे ऐसा परमकृष्ण कहा गया है। ( देवे णं अत्थेगइए जे णं तपढमयाए पासित्ताणं खुभाएजा ) यदि कोइ देव सब से पहिले इसे देखलेता है तो वह भी देखते ही क्षुभित हो उठता है । (अहे णं अभिसमागच्छे
( अस्थि णं भंते ! तमुक्काए चंदाभाइ वा सूगभाइ वा १) हे महन्त ! તમસ્કાયમાં ચન્દ્રની પ્રભા તથા સૂર્યની પ્રભા હોય છે ખરી ?
( णो इण्डे समट्टे) डे गौतम ! तेमां यन्द्र अथवा सूर्यांनी प्रभा होती नथी. ( का दूसणिया पुण सा ) ले तमस्सायमा यन्द्र भने सूर्यनी अभा હાય છે ખરી, પણ તે ત્યાં નહીં જેવી હોય છે, કારણ કે ત્યાં તેનું તમસ્કાય રૂપે પરિણમન થઈ જાય છે.
( तमुक्काए णं भंते ! केरिसए वन्नए णं पण्णते ? ) डे लहन्त ! तभस्डायना વણું કયા કયા હોય છે ?
( गोयमा ! काले, कालोभासे गंभीरलोम हरिसजणणे, भीमे, उत्तासणर grafkog, zodì qonà ) ☎ sîìau ! auesiuĤı qqısı, sıull sıffa. વાળા, ગંભીર, રામરાજીને ખડી કરી દેનારા, ભયંકર અને ભયથી થરથરાવી નાખે એવા પરમ કૃષ્ણ કહ્યો છે.
( देवेणं अत्थेगइए जेणं तत्पढमयाए पासित्ता णं खुभाएज्जा ) ने अ દેવ સૌથી પહેલાં તેને જોવે છે તે તે પણ તેને જોતાં જ ક્ષોભ અનુભવે છે.
श्री भगवती सूत्र : ४