________________
६८०
-
सूत्रकृताङ्गसूत्रे संवत्सरेणाऽपि च ये 'पगमेगं पाणं हणंता' एकैकं प्राणं प्राणिनं निघ्नन्तः 'अणियत्तदोसा' अनिवृत्तदोषा एव, एकस्मिन् वर्षे यश्च एक प्राणिनं घातयतिसोऽपि दोषान्न प्रमुच्यते । यद्येवं तदा- 'सेसाण जीवाण वहे ण लग्गा ' शेषाणां जीवानां बधे मारणे न संलग्ना ये ते एव शेषजीवमारणव्यापारान्निवृत्ता ज्ञायेरन् 'गिहिणो वि' गृहिणी गृहस्था अपि 'तम्हा' तस्मात् 'थोमं' स्तोकं यथास्यात् तथा ' सिया य' स्युश्च । शेषप्राणिवधव्यापारान्निवृत्ताः गृहस्था अपि दूषणरहिताः कथं न स्युरिति । अत एकजीववधेऽपि दोषो भवन् भवत्यक्षं दूषयत्येवेति भावः ॥ ५३॥ मूलम् - संवच्छरणावि य एगमेगं, पाणं हेणंता समणव्वसु । आाहिए से पुरिसे अणज्जे,
तारिसे केवलिणो भवति ॥ ५४ ॥
छाया - संवत्सरेणापि चैकैक ं प्राणं घ्नन् श्रमणव्रतेषु ।
इस
आख्यातः स पुरुषोsनाय्य न तादृशाः केवलिनो भवन्ति ॥ ५४ ॥
अर्थ को सूत्रकार प्रदर्शित करते हैं -
वर्ष भर में जो एक प्राणी की हिंसा करते हैं, वे भी पाप से मुक्त नहीं हो सकते। यदि उन्हें निष्पाप कहा जाय तो शेष प्राणियों की हिंसा न करने वाले गृहस्थ भी निष्पाप क्यों न कहे जाएं ? तात्पर्य यह है कि गृहस्थ भी जितने जीवों की हिंसा करते हैं, उनके अतिरिक्त शेष जीवों की हिंसा नहीं करते । अतएव उन्हें भी निर्दोष कहना चाहिए । अतएव एक जीव की हिंसा करने से भी पाप होता है और वह कथन आपके पक्ष को दूषित करता है ।। ५३ ।
કેમ કહી શકાય ? આ વાત સૂત્રકાર ગાથા દ્વારા પ્રગટ કરે છે.
એક વર્ષીમાં જેએ એક જ પ્રાણીની હિંસા કરે છે, તેઓ પણ પાપથી છૂટિ શકતા નથી. જે તેઓને નિષ્પાપ કહેવામાં આવે તે બાકીના પ્રાણીચાની હિંસા ન કરવાવાળા ગૃહસ્થાને પણ નિષ્પાપ કેમ ન કહેવા ?
કહેવાનુ તાત્પર્ય એ છે કે ગૃહસ્થ પણ જેટલા જીવાની હિંસા કરે છે, તે સિવાયના ખીજા જીવેાની હિંસા કરતા નથી. તેથી તેમને પણ નિર્દેfષજ કહેવા જોઈએ. તેથી જ એક જીવની હિંસા કરવાથી પણ પાપ થાય જ છે, અને તે ફ્ળન તમારા પક્ષને દૂષિત બનાવે છે. પા
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૪
