________________
mamme
१५८
सूत्रकृताजसो मुक्तम् । 'तस्स णं अयमढे पण ते' तस्य खलु अपमर्थः प्रज्ञप्तः 'इह खलु पाइणं वा४' इह-अस्मिन् लोके खलु इति-निश्चपेन ‘पाइणं वा' पाच्या वा४-पाच्या दिदिशासु चतुषु 'संतेगल्या मणुसा भवंति' सन्त्येकतये मनुष्या भवन्ति-अनेकप्रकारभेदमित्रा मानवा विद्यन्ते, 'तं जहा' तथा 'आरिया वेगे अणारिया वे' आर्या एके, अनार्या एके 'उच्चागोया वेगे-णीयागोया वेगे' उल्चत्रा एके - नीचगोवा एके, 'कायमंवा वेगे-हस्समं ।। वेगे' का पवन्तो दीर्घकाया एके-हस्वकाया एके 'मुवण्णा वेगे-दुवण्णा वेगे' सुवर्गा एके-केचन विशिष्ट वर्णवन्तो भवन्ति, दुर्वा एके, 'सुख्खा वेगे-दुरूना वेगे' सुरूपा:-सुन्दररूपान्त एके, दुरूपा:-कुत्सितरूपवन्त एके 'तेसि च गं एयारूवं' तेषां च खलु इदम् एतद्रूपम् , तेषामने कभेदभिन्नानां मानवानाम् इदं वक्ष्यमाणरूपकम् 'दंडसमादाणं' दण्ड. समादानं भवति-तेषां जीवानां पापकर्मग इच्छा भाति, इति 'संपेहाए' तं संपे. क्ष्य-सम्यग्दृष्ट्वा तं जहा' तद्यथा-'णेरइएसु वा' नैरपिकेषु-नारकजीवेषु वा 'तिरिक्खनोणिसु वा' तिर्यग्योनि केषु जीवेषु, 'मणु सेसु वा' मनुष्पजीवेषु वा
प्रायः सभी लोग पहले अधर्म में प्रवृत्ति करते हैं, फिर सदुपदेश पाकर धर्म में प्रवृत्त होते हैं, इस कारण अधर्म पक्ष को प्रथम कहा है।
इस लोक में निश्चय ही पूर्व आदि सभी दिशाओं और विदि. शाओं में नाना प्रकार के मनुष्य होते हैं, जैसे -कोई आर्य होते हैं, कोई अनार्य होते हैं, कोई उच्चगोत्री होते हैं कोई नीवगोत्री होते हैं, कोई लम्बे शरीर वाले तो कोई छोटे शरीर वाले होते हैं कोई ब्राह्मग
आदि ऊंचे वर्ण वाले और कोई नीचे वर्ण वाले होते हैं। कोई सुन्दर रूप वाले और कोई कुरूप होते हैं। इन नाना प्रकार के मनुष्यों की पाप कर्म करने की इच्छा होती है। यह देख कर नारकों तिथंचे
પ્રાયઃ સઘળા લોકે પહેલાં અધર્મમાં પ્રવૃત્ત હોય છે. અને પછી સદુ પદેશ પામીને ધર્મમાં પ્રવૃત્ત થાય છે. તેથી અધર્મ પક્ષ પહેલા કહેલ છે.
આ લેકમાં જરૂર પૂર્વ વિગેરે સઘળી દિશા અને વિદિશાઓમાં અનેક પ્રકારના મનુષ્ય હોય છે. જેમકે કેઈ આર્ય હોય છે, કેઈ અનાર્ય હોય છે. કે ઉચ્ચ ગોત્રવાળા હોય છે. કેઈ નીચા ગોત્રવાળા હોય છે. કોઈ લાંબા શરીરવાળા તે કઈ ઠીંગણું શરીરવાળા હોય છે કે બ્રાહ્મણ વિગેરે ઉંચ વર્ણવાળા અને કેઈ નીચા વર્ણવાળા હોય છે. કોય સુંદર રૂપ વાળા અને કઈ કદરૂપા એટલે કે ખરાબ રૂપવાળા હોય છે. આ અનેક પ્રકારના મનુષ્યને પાપકર્મ કરવાની ઈચછા થાય છે. એ જોઈને નારક,
श्री सूत्रतांग सूत्र : ४