________________
થાય. ૧) વિકથા ન કરે ૨) કાઉસગ્ગથી ભાવિત બને ૩) અર્ધી રાત્રે ધર્મજાગરિકા કરે ૪) અચિત્ત-એષણીય-ઉછ એવા પીંડની ગવેષણા કરે, આનાથી વિપરીત કરેતો જ્ઞાન ન થાય. ચાર સ્થાનોથી ગુણો દીપે છે. ૧) અભ્યાસ = સતત પ્રયત્ન ૨) પરછન્દ = બીજાના અભિપ્રાયને અનુસરવું. ૩) કરેલ કાર્યપ્રતિ અનુકુળ કરવું. મમણની જેમ મોદક માટે તે ન કરવું. ૪) કૃત ઉપકૃતિ = ઉપકારનો બદલો વાળવો. કાયામાંથી નીકળવાના જીવને પાંચ માર્ગ = ૧. પગથી જે જીવ નીકળે તો નરક ગતિ થાય. ૨. સાથળથી જીવ નીકળે તો તિર્યંચ ગતિ થાય. ૩. હૃદયથી જીવ નીકળે તો મનુષ્ય ગતિ થાય. ૪. મસ્તકથી જીવ નીકળે તો દેવ ગતિ થાય. ૫. સર્વાગથી જીવ નીકળે તો મોક્ષ ગતિ થાય. નવકારણોથી રોગ ઉત્પન્ન થાય. ૧. અત્યાસન = નિરંતર આસન પર બેસી રહેવાથી હરસમસા વિ. રોગો થાય છે. ૨. અહિતાસન = નુકસાન કરનારા પાષાણાદિને આસનરૂપે વાપરવાથી નુકશાન કરે તેવું ભોજન કરવામાં. ૩. અતિ નિદ્રાથી ૪. અતિ જાગરણથી ૫. મળ-મુત્ર રોકવાથી ૬. નિરંતર ચાલવાથી ૭. પ્રતિકૂળ ભોજનથી ૮. પ્રકૃતિથી વિરૂદ્ધ ભોજન ૯. વિજાતીયાદિના અભિલાષથી-ઉન્મદાદિથી રોગ થાય છે.
( ૧) )
૧૯
