________________
શ્રી અનુયોગદ્વાર સૂત્ર
અનુયોગદ્વાર - નંદીસૂત્ર દ્વારા મંગલિક થયું. હવે સૂત્રનો અર્થ સાથે યોગ કરવામાં આવે તેને અનુયોગ કહેવાય. સૂત્રનો અર્થ સાથે યોગ કેવી રીતે કરવો ? તેના માટે અનેક દ્વારો આપેલા છે.
કોઇપણ વસ્તુના ઓછામાં ઓછા ચાર નિક્ષેપા હોય. ૧) નામ ૨) સ્થાપના ૩) દ્રવ્ય ૪) ભાવ.
કોઇ છોકરાનું નામ આવશ્યક રાખ્યું હોય તો તે નામ .આવશ્યક કહેવાય.
સ્થાપના આવશ્યક - આવશ્યકની ક્રિયા કરનારનું ચિત્ર
હોય.
દ્રવ્યાવશ્યક - ૧) આગમથી અને ૨) નો આગમથી એમ બે ભેદ છે તેમાં નો આગમ ત્રણ ભેદ ૧) જ્ઞશરીર ૨) ભવ્યશીર ૩) તદવ્યતિરિક્ત
૧) જ્ઞશરીર - જેને “આવશ્યકનું’' જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. તેવા સાધુનો મૃતદેહ તે દ્રવ્યથી નોઆગમથી જ્ઞશરીર આવશ્યક કહેવાય.
૨) ભવ્ય શરીર - હાલ ‘‘આવશ્યક’નું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યુ નથી. પણ ભવિષ્યમાં જે ‘‘આવશ્યક’’નું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાના છે તેને દ્રવ્યથી નોઆગમથી ભવ્યશરીર કહેવાય.
૩) તદ્બતિરિક્ત - તદ્બતિરિક્ત દ્રવ્યાવશ્યકના ત્રણ ભેદ છે ૧) લૌકિક ૨) કુપ્રાવચનિક ૩) લોકોત્તર.
૧૭૬
