________________
સમ્યક્દષ્ટિનું જ્ઞાન તે મતિજ્ઞાન શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય.
મતિજ્ઞાના પેટાભેદો અનેક છે. વ્યંજનાવગ્રહ, અર્થવિગ્રહ, ઈહા, અપાય, ધારણા.
મતિજ્ઞાન - તેના બે ભેદ છે. ૧) શ્રતનિશ્ચિત ૨) અશ્રુતનિશ્ચિત
અશ્રુતનિશ્રિતના ચાર ભેદ ૧) ઔત્પાતિકી ૨) વેનેયિકી ૩) કાર્મિકી ૪) પારિણામિકી.
૧) ઓત્પાતિકી બુદ્ધિમાં શાસ્ત્રમાં રોહકની વાર્તા આવે છે. ઉજ્જૈની પાસે નટોનું ગામ છે. ત્યા ભરત નામે નટ છે. જે રોહકના પિતા છે. તેને બીજીવારની વહુ છે. નવી “માં” છોકરાને બરાબર સાચવતી નથી. છોકરો દરરોજ સ્કુલે જાય. પણ હંમેશા સાવકી “મા” થી સાવચેત રહે છે. સાવકી “મા” ને મોંઢા પર કહી દે - મારા બાપા મારા માટે તેને લઇને આવ્યા છે. પછી મને ન સાચવે તે ન ચાલે-તેની નવી મા નાની છે. પફ પાવડર શણગાર સજવામાં સમય જાય. એટલે નાના છોકરાને સાચવવા સમય ન મળે.
એકવાર પૂનમ રાત્રી - રોહક નવી “મા” ને કહે કે જો તું મને બરાબર સાચવે નહિ તો હું પણ તને બતાવી દઇશ. મા કહે જા હવે શું કરી લેવાનો હતો ? એટલે પૂનમની રાત્રીએ રોહક તેના પિતાને કહે છે કે જુઓ જુઓ. એ વરંડો ઓળંગીને કોઇ જતુ રહ્યું... આમ પિતાના કાનમાં ફૂંક મારી. એકવાર વહેમ જીવનમાં આવે એટલે સંબંધમાં ઓછાશ આવી જાય. બે ભાઇબંધની દોસ્તી તોડાવવી હોય તો કાનમાં ફૂંક મારો. દોસ્તી તૂટી જાય.
