________________
કે સ્વર્ગ-મૃત્યુને પાતાળ લોકરૂપ ૧૪ રાજલોક પ્રમા ક્ષેત્રમાં ત્રસનાડીમાં વસે છે. જ્યાં સુધી જીવ કર્મસહિત છે ત્યાં સુધી તે ચારે ગતિ જન્મ-મરણ કર્યા કરશે.
કર્મ વિચાર : “ક્રિયાયે કર્મ' જ્યાં ક્રિયા છે ત્યાં શુભ-અશુભ કર્મ જીવ બાંધે જ છે. રાગ-દ્વેષ, વિષય-કષાયો એ કર્મના બીજ છે. કર્મ જન્મ-મરણનું મૂળ છે. કર્મ જ નચાવે ને કર્મ જ રડાવે છે. કર્મનાં ૨૮/૧૫૮ (નીચે મુજબ) મુખ્ય પ્રકારો છે. તેમાં મોહનીય કર્મ એ કર્મનો રાજા છે. | ક્રમ વિભાગ | નામ | ભેદ | મુળ સ્વભાવ | કર્મનું ઉદાહરણ
ઘાતકર્મ | જ્ઞાનાવરણીય, - ૫ | અનંતજ્ઞાન | આંખે પાટા બાંધવા જેવું | ઘાતકર્મ | દર્શનાવરણીય ૯ અનંતદર્શન |દ્વારપાલ (જતાં રોકે) જેવું ૩ | ઘાતકર્મ | મોહનીય | ૨૮ | વીતરાગતા દારૂના નશા જેવું ઘાતકર્મ | અંતરાય
અનંતવીર્ય | ભંડારી (મેતાજી) જેવું ૫ |અઘાતીકર્મ
અવ્યાબાધ સુખ | મધ ચોપડેલી તલવાર ચાટવા જેવી ૬ |અઘાતી કર્મ આયુષ્ય
અક્ષયસ્થિતિ | જેલની બેડી જેવું ૭ | અઘાતી કર્મ| નામ | ૧૦૩ | અરૂપિપણું | ચિત્રકાર | ૮ |અઘાતી કર્મ| ગોત્ર | ૨ | અગુરુલઘુપણું | કુંભારના ઘડા જેવું
જ્યારે આત્મા કર્મ બાંધે છે ત્યારે મુખ્યત્વે પ્રકૃતિ - (સ્વભાવ તિવ્ર-મંદ વિ.), સ્થિતિ (સમય - ઉદયનો નિર્ધારીત કાળો, રસ - (અનુભવ શુભાશુભ ફળ) અને પ્રદેશ - (જગ્યા- ઉદય વખતની જગ્યા ક્ષેત્રોને નક્કી કરે છે. દરેક કર્મની સ્થિતિ (દુ:ખ આપવા માટે) વધુમાં વધુ આયુષ્ય ૩૩ સાગરોપમ, નામ-ગોત્ર ૨૦ કોડાકોડી
જ
વેદનીય
જો
ડિવો Sા
Sિ Gઉત્તર
OO
983
o o od
KY'
Dr S
S
O 8 (
7
)
૩૯
