Page Text
________________
૫ : ધર્મ દેશનાના ૩૦ વર્ષ
પ્રભુની ધર્મદેશના સાંભળતા દરેક જીવ વૈમનસ્ય, જાતિય શત્રુતા, ભૂખ-તરસ, થાક આદિ ભૂલી જતા હતા. અર્થાત્ દેવ-મનુષ્ય-તિર્યંચગતિના જીવોને ધર્મદેશના સાંભળતા પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ લાભ થતો હતો, તે વાત જોઈ-જાણી દરેક ગામનગર-ઉપવનમાં સર્વપ્રથમ ધર્મ દેશનાને સાંભળવા માટે જવાનું પ્રાધાન્ય આપતા.
ટૂંકમાં વીતરાગી પ્રભુએ ૩૦ વર્ષમાં અનેક સ્થળે જે જે ઉપદેશામૃત પ્રજાનેભવ્યજીવોને આપ્યો તેનો ટૂંકો સાર અલ્પ શબ્દમાં અલ્પ વિષયોને આવરી અત્રે રજૂ કરાય છે.
ચાર દુર્લભ
આ જીવ અનંતકાળથી (૧) મિથ્યાત્વ (૨) અવિરતિ (૩) પ્રમાદ (૪) કષાય (૫) અશુભ યોગ દ્વારા કર્મ બાંધવામાં પ્રવૃત્તિશીલ ઉદ્યમી છે ત્યાં સુધી એ તસ્વરૂપે ધર્મ પામવાની કે ધર્મદેશના સાંભળવાની અભિરૂચિવાળો થતો નથી. કદાચિત કોઈ કારણો, નિમિત્તો પ્રાપ્ત થતાં બે-ચાર શબ્દો સાંભળી પણ લે તો તે જીવનમાં પૂર્ણ પણે જલ્દી પરિણમાવી શકતો નથી. તેથી મનુષ્યપણું, ધર્મ શ્રવણ, શ્રદ્ધા અને સંયમમાં પુરુષાર્થ દુર્લભ કહ્યો છે."
:
પુણ્યનો ઉદય હોય, ભારેકર્મી આત્મા હવે હળુકર્મી થવાની યોગ્યતાંવાળો થયો હોય ત્યારે ઉપરના પાંચ કર્મબંધના હેતુઓની સામે તેથી વધુ શક્તિશાળી (૧) સમક્તિ (૨) વિરતિ (૩) અપ્રમત્તાવસ્થા (૪) કષાય રહિત વિનયી-વિવેકી જીવન અને (૫) મન, વચન, કાયાનો શુભ યોગ (વ્યાપાર)ને જીવનમાં સ્થાન આપે. ત્યાર પછી જ આત્મા પ્રગતિના પંથે ચઢવા ધર્મદેશના સાંભળવાની ઈચ્છાવાળો થાય.
ગુણસ્થાનકમાં પણ લગભગ દરેક જીવ સર્વપ્રથમ પહેલા મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનકે હોય. પછી કાળક્રમે ધર્મની રૂચિ જાગે ત્યારે તે ત્રીજા મિશ્રગુણસ્થાનકે ચઢે. આ સ્થાનક અર્ધ્વદગ્ધ જેવું અસ્થિર હોય છે. પછી જેમ જેમ ચિકણા કર્મ ખપે પુણ્યના ઉદયે ધર્મ પામવાની સામગ્રી-સંયોગો પ્રાપ્ત થાય તેમ તેમ એ ચોથા અવિરતિ સમ્યગ્ દ્રષ્ટિ ગુણસ્થાનકના પરિણામવાળો થાય.
આ જીવ ૮૪ લાખ યોનીઓમાં અનંતાકાળથી ભટકી રહ્યો છે. એ ભવભ્રમણનું જો કોઈ કારણ હોય તો તે મિથ્યાત્વ અવસ્થા છે. મિથ્યાત્વના અભિગ્રહિક, અનાભિગ્રહિક, અભિનિવેશિક, સાંયિક અને અનાભોગિક એવા પ્રકારો છે. ગમે તે પ્રકારે એ જીવ સાચું તે મારું એવા વિચારોને બદલે ‘મારું તે જ સાચું''
દુર્લભતાને સમજાવતા સુપ્રસિદ્ધ દ્રષ્ટાંતો (ધાન્ય, રત્ન, સ્વપ્ન, જુગાર, ચક્ર, કાચબો, ચોલક, પાસક, યુગ અને પરમાણું) નજર સામે રાખવા જરૂરી છે.
૨૯
| SR No. | 006138 |
| Book Title | Maro Sohamano Dharm Sachitra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 194 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |