________________
જશ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ તીર્થ 100%AAAAA%amamanadoooooooooo
રચના સં. ૧૩૮૭ આસપાસ થઇ હશે. પરંતુ ચતુરશીતિમહાતીર્થનામસંગ્રહકલ્પની રચના સં. ૧૩૬૯ પહેલાં જ તેમણે કરી હશે એમ લાગે છે, કારણ કે આ કલ્પમાં તેમણે શત્રુંજયતીર્થનું વર્ણન કરતાં સં. ૧૦૮ માં 'વજસ્વામી અને જાવડશાહના હાથે પ્રતિષ્ઠિત થયેલા શ્રી આદીશ્વર ભગવાન અને પુંડરીકસ્વામીનો ઉલ્લેખ કર્યો છે પરંતુ આ બિંબનો-પ્રતિમાજી નો સં. ૧૩૬૯ માં મુસલમાનોને હાથે વિનાશ થયો હતો, એમ શત્રુંજયતીર્થકલ્પ (કે જેની સં. ૧૩૮૫ માં રચના થઈ છે.) માં પૃ. ૫ માં તેમણે જ જણાવ્યું છે. એટલે શ્રીપુ સર: શ્રીપાર્થ: –ચતુરશીતિમહાતીર્થનામસંગ્રહકલ્પમાંનો ઉલ્લેખ સં. ૧૩૬૯ પૂર્વનો છે એમ સિદ્ધ થાય છે. સંભવ છે કે તેમણે આ ઉલ્લેખ તીર્થયાત્રા કર્યા પહેલાં માત્ર સાંભળીને જ કર્યો હોય.
સં. ૧૪૭૩ માં લખાયેલી ધર્મઘોષસૂરિવિરચિત કલિકાચાર્ય કથાના અંતમાં લખાવનાર આદિનું વર્ણન કરતી એક પ્રશસ્તિમાં પણ આ જ તીર્થનો ઉલ્લેખ છે સંભવતઃ ૧૬ મી સદીના પ્રારંભમાં રચાયેલી શ્રી રત્નશેખરસૂરિશિષ્ય નંદીરન શિષ્ય રત્નમંદિરમણિવિરચિત ઉપદેશતરંગિણીમાં પણ આ તીર્થનો ઉલ્લેખ છે. દેવવિમલસૂરિકૃત
१ तथाहि – श्री शत्रुञ्जये भुवनदीप: श्रीवैरस्वामिप्रतिष्ठितः श्रीआदिनाथः।... श्रीशान्तिप्रतिष्ठितः पुण्डरीक: श्रीकलशः। द्वितीयस्तु श्रीवैरस्वामिप्रतिष्ठितः पूर्णकलशः। - वि. ती. कल्प पृ. ८५. "इत्थं जावडिराद्याहत्पुण्डरीककपर्दिनाम् । मूर्तीनिवेश्य सञ्जज्ञे स्वर्विमानातिथित्वभाक् ।।८३ ।। दक्षिणाङ्गे गवतः पुण्डरीक इहादिमः। वामाङ्गो दीप्यते तस्य નાવસ્થિપિતોડ૫૨:૮૪પાવિ. તી. વન્યપૃ. ૪”
२. "ही ग्रहर्तक्रियास्थान (१३६९) संख्ये विक्रमवत्सरे। जावडिस्थापितं बिम्बं સ્વેચ્છર્મનં ક્લેશ 1983 ' વિ. સી. ૫. પૃ. ૫. વિસ્તારથી જાણવા માટે જુઓ ૧૪-૨-૧૦ આત્માનંદ પ્રકાશના અંકમાં દેવગિરિના લેખમાં મારૂં ટિપ્પણ પૃ. ૧૨૦.
३. श्रीशत्रुञ्जय-रैवतक्षितिधर- श्रीअर्बुद-श्रीपुर-श्रीजीराउलि-कुल्यपाकप्रमुखश्रीतीर्थयात्रा मुदा। कालेऽत्रापि कलौ करालललिते चक्रे स संघाधिपो वर्षन्नर्थिजने घनाघन इव द्रव्याणि पानीयवत् ।।१०।। एतावता निजकुटुम्बयुतेन नूनाह्रसंघपतिना वसताऽमराद्रौ। श्रीअंतरिक्षमुखतीर्थविचित्रयात्रा मुख्या (:) कृता विविधपुण्यपरम्परास्ताः।।२४।।તિહાસિક મહત્ત્વની પ્રશસ્તિ પૃ. ૬૪૭-૮ (પ્રેમી મિનનગ્રંથાતત) જુઓ ૧૪-૫-૫૦ ના અંકમાં ટિપ્પણ.