________________
(૫૨)
ખવાય ન જાય, અને તેની સુરક્ષા થતી રહે, તે માટે ‘‘ટ્રસ્ટ એકટ’' ધારો કર્યો છે. તેને પ્રત્યેક ધર્મક્ષેત્રના તંત્રસંચાલકોએ અનુસરવું જ પડશે. ધર્મના અનુયાયીઓની અને તંત્રસંચાલકોની ટ્રસ્ટ એકટને અનુસરવાની અંશમાત્ર ઇચ્છા ન હોવા છતાં, મત્તાના જોરે વિદેશી બ્રિટિશરોએ બળાત્કારે ટ્રસ્ટ એકટને અનુસરવાનું અ-નિવાર્ય બનાવ્યું.
ધાર્મિક કે ધર્માંદુ એ બન્ને શબ્દો પરસ્પર એકબીજાના પર્યાયવાચી હોવાથી એક જ અર્થના ઘોતક છે. ધર્મક્ષેત્ર અર્થે ધાર્મિકક્ષેત્ર અને ધર્મદુક્ષેત્ર એ રીતે ઉભય શબ્દપ્રયોગથી વ્યવહાર થતો આવ્યો છે અને તે વ્યવહાર સત્ય જ હોવાથી ધર્મગ્રન્થમાં ભેદ તે ઉભય શબ્દ પ્રયોગમાં ક્યાંય ભેદ દેવદ્રવ્યાદિ અનેક ધર્મક્ષેત્રો હોય છે. તે પ્રત્યેક ધર્મક્ષેત્રોની ઉચ્ચસ્તરીય અને નિમ્નસ્તરીય ભિન્ન ભિન્ન ક્ષાઓ હોય છે. તે કક્ષા પ્રમાણે શ્રી જિન આજ્ઞા અનુસાર ધાર્મિક કે ધર્માદા ક્ષેત્રનું તંત્રસંચાલન શ્રી શ્રમણપ્રધાન જૈન સંઘ પરંપરાથી કરતો આવ્યો છે.
અનંત પરમ તારક શ્રી જૈન શાસન કહો કે શ્રી જિનશાસન કહો એ ઉભય શબ્દપ્રયોગો એક જ અર્થના ઘોતક છે. અનંત પરમ તારક શ્રી જિનશાસનને તો ધર્મક્ષેત્રને અને ધર્માદ કે ધર્માદા-ક્ષેત્રને ધાર્મિકક્ષેત્રરૂપે જ ગણેલ છે. તેને ભિન્નક્ષેત્રરૂપે કદાપિ ગણેલ નથી. દેવ ગુરુ અને ધર્મની ભક્તિ અર્થે ભક્તવર્ગ દ્વારા કરાતી ભક્તિ અને તે દેવ ગુરુ અને ધર્મ ક્ષેત્રોમાં અપાતું દ્રવ્ય ધર્મભાવનાથી અપાય છે, એ જ રીતે જીવદયા અને અનુકમ્પા આદિ ક્ષેત્રોમાં અપાતું દ્રવ્ય પણ ધર્મભાવનાથી જ અપાય છે. એટલે કોઈક વેળા ધર્મક્ષેત્ર કે ધાર્મિકક્ષેત્ર એ પ્રમાણે શબ્દપ્રયોગ કરવાપૂર્વક વ્યવહાર કર્યો હોય છે,
તો કોઈક વેળાએ ધર્માદુક્ષેત્ર કે ધર્માદાક્ષેત્ર એ પ્રમાણે પ્રયોગ કરવાપૂર્વક વ્યવહાર કરેલ હોય છે. તો પણ શ્રી જૈનશાસન પરિવહન