________________
પ્રસ્તાવના
અનાદ્યનંતકાલીન ચાતુર્મતિક આ સંસારમાં પ્રત્યેક જીવાત્માઓએ એક એક આકાશપ્રદેશે અનંતાનંત પુદ્ગલપરાવર્તનકાળથી જન્મ મરણની અનંતી અનંતવેદના અનંતીવાર સહન કરતાં ભવિતવ્યતાના યોગે એસા વ્યવહારિક સૂક્ષ્મનિગોદમાંથી આ જીવાત્મા સાંવ્યવહારિક સૂક્ષ્મ નિગોદમાં આવ્યો. ત્યાં પણ અનંતાનંત કાળ પર્યન્ત જન્મ મરણની અનંતી વેદના સહન કરતાં કરતાં બાદર નિગોદમાં આવ્યો. ત્યાં પણ અનંતકાળ પર્યન્ત જન્મ મરણની અનંતી વેદના સહન કરતાં કરતાં પૃથ્વીકાયમાં આવ્યો, ત્યાં અસંખ્યાતાનુ અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી કાળ પર્યન્ત જન્મ મરણ આદિના અસહ્ય દુઃખો સહન કર્યા. એ જ રીતે અપૂકાય તેઉકાય, વા કાય અને પ્રત્યેક વનસ્પતિએ ચારે કાયમાં પણ અસંખ્યાતાનુ અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી કાળ પર્યન્ત જન્મ મરણ આદિના અસહ્ય અપાર વેદનાઓ સહન કરતાં કરતાં કર્મની હળવાશ થવાથી જીવાત્મા ત્રાસપણું પામ્યો. એટલે બે ઇન્દ્રિયતે ઇન્દ્રિય-ચઉરિન્દ્રિયપણામાં પણ અગણિતકાળ પર્યન્ત અસહ્ય દુઃખો સહન કરતાં કરતાં હાથી-ઘોડા-બળદ-ગાય-ભેંસ-ખચ્ચરવેસર-ગર્દભૂ-ઊંટ આદિ પાલનીય પશુઓના ભવો, ઉંદર-બિલાડીસર્પ નોળીયા આદિ નિત્ય વૈર ભાવવાળા તિર્યંચ ભવો, તેમ જ સિંહ-વાઘ-વ-દીપડો-શિયાળ-લોંકડી આદિ હિંન્ને પશુઓના ભવો,
