________________
(૧૦૬)
(૧) ગુરુપૂજન સમ્બન્ધી સુવર્ણ આદિ દ્રવ્ય ગુરુદ્રવ્ય કહેવાય ? (૨) પૂર્વકાળમાં આ પ્રકારે ગુરુપૂજન કરવાનું વિધાન હતું ? (૩) ગુરુપૂજનના દ્રવ્યનો ઉપયોગ કયાં થાય ?
જૈન મુનિવરોની ઉપધિ બે પ્રકારની હોય છે એક સૌધિક ઉપધિ. અને બીજી ઔપગ્રહિક ઉપધિ હોય છે. તેમાં મુહત્તિ રજોહરણ આદિ ઔધિક ઉપધિ મુખ્ય કહેવાય. અને કારણે રાખવા પડતાં કેટલાંક ઉપકરણો (સાધનો) ઔપગ્રહિક અર્થાત્ સહાયક ઉપધિ કહેવાય. ‘‘તક્રકૌડ્રિન્ક ન્યાયે'' ભોજ્ય ભોજક સમ્બન્ધ ઔધિક ઉપધિ ગુરુદ્રવ્ય ગણાય છે. સુવર્ણાદિ દ્રવ્ય મૂકીને કરેલ ગુરુ પૂજનનું દ્રવ્ય ભલે ઔધિક ઉપધિ કે ઔપગ્રહિક ઉપધિ કોટીનું ગુરુદ્રવ્ય ન ગણાતું હોય, પરન્તુ પૂજ્યની પૂજાના સમ્બન્ધે તે સુપર્ણાદિક દ્રવ્ય ગુરુદ્રવ્ય જ ગણાય છે. જો એ રીતે સ્વીકારવામાં નહિ આવે તો, ‘‘શ્રી શ્રાદ્ધજિતકલ્પ’’ની વૃત્તિ સાથે વિરોધ આવશે.
‘શ્રી પ્રશ્નોત્તર સમુચ્ચય'' ‘શ્રી. આચાપ્રદોષ'' ‘શ્રી આચારદિનકર’’ તથા ‘‘શ્રી શ્રાદ્ધવિધિ’’ આદિ ધર્મગ્રન્યોના આધારે ગુરુપૂજન સિદ્ધ થાય છે.
(
પૂજા સમ્બન્ધથી ગૌરવ યોગ્ય ઉચ્ચસ્થાનમાં ગુરુપૂજનના દ્રવ્યનો સદ્ગય કરવો, એવું વિધાન ‘શ્રી દ્રવ્યસપ્તતિકા'' આદિ ધર્મગ્રન્થોમાં હોવાથી, શ્રી જિનેન્દ્ર પરમાત્માની અંગપૂજામાં ગુરુદ્રવ્યનો ઉપયોગ ન કરતાં, શ્રી જિનચૈત્યાદિ નિર્માણ કાર્યમાં તેમજ શ્રી જિનચૈત્યાદિના જીર્ણોદ્ધાર આદિમાં જ સર્વ્યય કરવો. એ શાસ્ત્રસિદ્ધ પરમ હિતવંતો સુવિહિત માર્ગ છે. ગુરુદ્રનો ઉપયોગ સર્વ્યય યાં કયાં કરી શકાય ? તેની સ્પષ્ટ સમજ ‘‘મુરુદ્રવ્ય અને તેનો સદ્ભય''ની વ્યાખ્યામાં જણાવેલ છે.