________________
એટલે કર્તત્વમાં જ ગયો એટલે સિદ્ધથી જુદો પડયો. એક ક્ષણ સિદ્ધથી જુદો પડયો તે મિથ્યાદ્રષ્ટિ છે તો યથાર્થ વાત છે.
જે પર્યાય થવા વાળી છે તેને કરવું શું? અને જે નહિ થવાવાળી છે તેને પણ કરવું શું ? એવો નિશ્ચય કરતાં જ કર્તુત્વબુદ્ધિ તૂટીને સ્વભાવ સન્મુખ થઈ જાય છે. ત્રિકાળીને સર્વજ્ઞ જાણનાર-દેખનાર છે એમ હું પણ ત્રિકાળીને જાણવા દેખવાવાળો છું, એવા ત્રિકાળી જ્ઞાયક સ્વભાવનો નિશ્ચય કરવો એ જ સમ્યગ્દર્શન છે. ૧૯) આબાળ ગોપાળ સૌ ખરેખર જાણનારને જાણે છે, પણ એને જાણનારનું જોર દેખાતું નથી તેથી આ રાગ છે, આ પુસ્તક છે, આ વાણી છે માટે જ્ઞાન થાય છે એમ એનુ જોર પરમાં જ જાય છે. એની શ્રદ્ધામાં પોતાના સામર્થ્યનો વિશ્વાસ જ આવતો નથી તેથી જાણનારો જણાય છે તે બેસતું નથી. અરે ભાઈ ! તું વિચાર તો કર તું કોણ છો? તું જ્ઞાયક સ્વરૂપ છો તું કરનાર નહિ જાણનાર છો-આ શ્રદ્ધાનું નામ જ સમ્યગ્દર્શન છે. ૨૦) સર્વ જીવો સાધમ છે, કોઈ વિરોધી નથી. સર્વ જીવો પૂર્ણાનંદને પ્રાપ્ત થાવ ! કોઈ જીવો અપૂર્ણ ન રહો, કોઇ જીવો અલ્પજ્ઞ ન રહો, કોઈ જીવો વિરોધી ન રહો, કોઈ જીવો વિપરીત દષ્ટિવંત ન રહો. બધા જીવો સત્યના માર્ગે આવી જાય ! અને સુખી થાય ! કોઈ જીવમાં વિષમતા ન રહો. બધા જીવો જેવો સ્વભાવમાં પૂર્ણાનંદરૂપ પ્રભુ છે તેવી શ્રદ્ધા કરીને પૂર્ણાનંદરૂપ પ્રભુ થઇ જાવ ! ૭૭. ભલી ભલામણ :
મુમુક્ષુઓએ તત્ત્વોનો સૂક્ષ્મદષ્ટિથી અને મધ્યસ્થપણે અભ્યાસ કરવો. સત્ય શાસ્ત્રનો ધર્મબુધ્ધિ વડે અભ્યાસ કરવો તે સમ્યગ્દર્શનનું કારણ છે. શાસ્ત્ર અભ્યાસમાં લક્ષમાં રાખવા જેવી આ બાબતો છે. ૧) ધર્મની શરૂઆત સમ્યગ્દર્શનથી જ થાય છે. આત્માજ્ઞાન વગર સુખની શરૂઆત જીવને ન થાય . ૨) સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કર્યા સિવાય કોઈપણ જીવને સાચા વ્રત, સામાયિક, પ્રતિકમણ, તપ, પ્રત્યાખ્યાન વગેરે ક્રિયાઓ હોય નહિ, કેમ કે તે ક્રિયાઓ પ્રથમ પાંચમાં ગુણસ્થાને શુભ ભાવરૂપે હોય છે.