________________
જાણે તો મુક્તિ થયા વિના રહે નહિ. ૩) આ દાવ રાગથી ભિન્ન પરિપૂર્ણ આત્મા કેવો છે તેને અનંત કાળમાં એક
સેકંડ પણ જાણ્યો નથી. જો જાણે તો મુક્તિ થયા વિના રહે નહિ. માટે
આ મનુષ્યપણામાં એ જ કરવા જેવું છે. ૪) આ દાવ ચૂકવા જેવો નથી. જીવે પૂર્વે આત્મસ્વભાવની વાત સાંભળી
છે, પણ અંતરમાં તેની રુચિ કરી નથી. મન-વાણી-દેહ રહિત જ્ઞાનમૂર્તિ સ્વભાવ છે, તેની સત્સમાગમે ઓળખાણ કરી મનુષ્યપણું પામીને આ
કરવા જેવું છે. ૫) જે સ્વરૂપ સમજ્યા વિના પામ્યો દુઃખ અનંત......! ભાઈ! આત્માની
સમજણ તે અનંત કાળમાં નથી કરી, તે અપૂર્વ છે. એવું સ્વરૂપ
સમજવા બધાથી ભિન્ન નિજ સ્વરૂપનું ભાન કરવું પડશે. ૫૪. છેલ્લી ભલામણ : ૧) હું તો માત્ર જ્ઞાતા-દષ્ટા છું' - એવો વારંવાર અભ્યાસ કરવાથી, અંતરમાં જ્ઞાતા પણું પ્રગટ થતાં આત્મા જાણવામાં આવે છે અને પર તથા રાગનું કર્તાપણું છુટે છે. સમદર્શન કરવાની આ વિધિ છે. ૨) ખરો જિજ્ઞાસુ અને ખરો આત્માર્થી હોય તેને સાચું ન આવે ત્યાં સુધી સંતોષ થાય જ નહિ. તેનો આત્મા જ કહી દે કે આ કાંઇ અંદરથી શાંતિ આવતી નથી, માટે આ યથાર્થ હોય તેને અંદરથી જ શાંતિ આવે. ઉતાવળ કરવાથી ખોટું ગ્રહણ થઈ જાય છે, સુક્ષ્મ રાગ પકડાતો નથી, અને કયાંક ને કયાંક પ્રશસ્ત રાગમાં રોકાઈ જાય છે. સૂક્ષમ રાગ પકડાતો નથી, અને અંદર શુભ રાગને છુટો પાડી શકતો નથી કે સુક્ષ્મ થઈને જ્ઞાનને ગ્રહણ કરી શકતો નથી. વારંવાર ભાવનાના વિકલ્પ આવે તેનાથી પણ જ્ઞાયક જુદો છે, તેમ અંદરથી યથાર્થ ગ્રહણ થવું જોઈએ. વિકલ્પ એ પણ રાગ છે અને યથાર્થ નિર્ણય એ જ્ઞાનની પર્યાય છે. ૩) ગમે તે પ્રસંગ હો, આત્માનું જ્ઞાતા-દષ્ટાપણે રહેવું તે જ શાંતિ છે. સંયોગો પ્રતિકૂળ હો કે અનુકૂળ, એ દરેક પ્રસંગમાં હું એક શુદ્ધ ચૈતન્ય આનંદઘન છું એ દષ્ટિ ખસવી ન જોઈએ. મારુ અસ્તિત્વ સહજ એક ગ્લાયક