________________
શ્રીપાળ રાજાના રાસ
અષ્ટ સકળ સમૃધ્ધિની, ઘટમાંહે ઋદ્ધિ દાખીરે; તિમ નવપદ ૠધ્ધિ જાણુ, આતમરામ છે સાખીરે. વી. ૧૨ ચાગ અસ`ખ્ય છે જિન કથા, નવપદ મુખ્ય તે જાણારે; એહતણે અવલ બને, આતમધ્યાન પ્રમાણેારે. વી. ૧૩ ઢાળ ખારમી એડવી, ચેાથે ખડે પૂરીરે;
વી. ૧૪
વાણી વાચક જસતણી, કાઇ નયેં ન અધુરીરે. અથ:-( ગાતમસ્વામીએ જે નવપદજીના મહિમા નિશ્ચય નય આશ્રયિને વ્યવહાર દેશના રૂપ કથન કર્યાં હતા તે ઉપદેશને હવે શ્રી વિરપ્રભુજી વ્યવહારનય આશ્રયિને નિશ્ચયનયરૂપ દેશના દેતાં યાગ કળા પ્રકાશે છે કે) અનંત ચતુષ્ટમયનું વિચારવારૂપ દ્રવ્ય તથા જ્ઞાન દર્શનાદિ અનંત ગુણુના વિચારવા રૂપ ગુણ અને અશુરૂ લઘુ આદિ પર્યાયપલટનનું વિચારવારૂપ પર્યાય એ ત્રણ પ્રકારવડે શ્રી અરિહંતપદને જો ધ્યાવામાં આવે તે શ્રી પરમાત્મા અરિહંત વચ્ચે ને માનવ આત્મા વચ્ચે જે તફાવત છે તે ભેદ ટળી જઈ અભેદ્યપણુ પ્રાપ્ત થતાં આત્મા તે જ પોતે અરિહતરૂપ થાય છે. એટલે કે જે વસ્તુ તરફ્ નિશ્ચય મનની સબળ ભાવના અચળ ધ્યાનધારણાદિપૂર્વક જોડાઈ રહે તે વસ્તુરૂપજ પેાતાના આત્મા બને છે. સાબત તેવી અસર થાય એ પરપરાના નિયમજ છે! જ્યારે જગજ જાળને જલાંજળી દઈ ધ્યાનજાળમાં તદાકાર થવાય છે ત્યારે જે વસ્તુના સંગમાં લીન થવાયું હાય તે વસ્તુ તેની તદ્ઘીનતાને લીધે ઉપાસકને આપરૂપ ગુણ બક્ષી અભેદ અનાવે છે, એ નિવિવાદની વાર્તા છે; પરંતુ જ્યાં લગી જે જીવે ચાગ મહીમાના રહસ્યને પૂર્ણપણે ઉંડા ઉતરી અનુભવ મેળવ્યો નથી ત્યાં લગી તે જીવ યા વાતને વગર આનાકાનીયે કદી પથ કબૂલ કરશે જ નહિ. ગામડીયેા શહેનશાહતના સુખની સત્યતા શી રીતે અનુભવમાં લઈ શકે ? કવિ કહે છે કે-શ્રી વીર્ જિનેશ્વરજી આ પ્રમાણે ઉપદેશ આપે છે તે ચિત્ત દઈને સાંભળજો અને નિશ્ર્ચય કરો કે આત્માના ધ્યાનવડેજ જ્ઞાન દેન ચારિત્રમય આત્માની સર્વ ઋદ્ધિ સ્મૃધ્ધિ આપીનેજ પ્રાપ્ત થાય છે, ( તે પછી મીા પદસંબધી સિધ્ધભગવાનનું વર્ણન કરે છે. ) જે સિધ્ધપ્રભુ રૂપરહિત-અરૂપિસ્વભાવવંત છે, તથા કેવળદર્શીન અને કેવળજ્ઞાનમય છે, તે સિધ્ધભગવતશ્રીને ધ્યાતાં સિધ્ધની ખાણ સરખા આત્માજ સિધ્ધસ્વરૂપી થઇ શકે છે. ( હવે આચાર્યપદ સંબંધમાં કહે છે. ) સૂરીમંત્રના જપનારા શુભધ્યાનધારી સારા આચાય ને ધ્યાતાં પચમસ્થાનને સાઘતા આત્માજ આચાય રૂપ થાય છે, તે પાંચ સ્થાન એ છે કે વિદ્યાપીઠ, સૌભાગ્યપીઠ,
૩૩૨