________________
શ્રીપાળ રાજાનો રાસ
વગેરે સ્ત્રીમંડળ પણ ધર્મકૃત્યમાંજ ઉલ્લાસવંત હતું. ત્યારબાદ સ્વગથી પણ વિવાદ–હરીફાઈ કરે તેવાં ઉચાં અને મહાન શોભાયમાન નવીન જનમંદિર બંધાવ્યાં અને તે ઉપર ઉત્તમ વજાઓ શાભાવી હતી તેથી તે મંદિરે જાણે ધજારૂપ પિતાની જીભ વડે કરીને ચંદ્રમંડળની અંદરના અમૃતને વિવાદરહિત એટલે કે સુખપૂર્વક સ્વાદ અનુભવતી હોવાથી તે ધજાઓ અમૃત આસ્વાદના પ્રભાવથી મસ્ત-સંજીવન બનતા ગંભીર શબ્દવડે ગાજી રહી હતી, અને મુમતીઓ કે જેઓ જિનમંદિરને જિનપ્રતિમાજીને માનતા નથી તેઓના ઉન્માદ–ગાંડપણને મરડી નાખતી હતી; મતલબ કે–તમે એકલા મૂતિનિંદકેજ સ્થાપના નિક્ષેપાને માનતા નથી, પરંતુ આખી આલમના મૂર્તિપૂજકે પ્રત્યક્ષ-દર્શનીક પુરાવાના–પ્રમાણરૂપ અમારી મસ્ત સ્થાઈ દશા જોતાંજ એક અવાજે જયવાદ વદશે, એથી સપ્રમાણ સાબિત છે કે તમારા કથનને માનવું તદ્દન જુઠાણા ભર્યું છે! (આ કવિની રસિક કલપના છે.) વળી શ્રીપાળ મહારાજાએ પોતાના રાજ્યની અંદર અમરડો વજડાવી જાહેર કર્યું કે કઈ પણ મનુષ્ય કેઈ પણ જીવને દુઃખ દેશે કે બેજાન કરશે તે બેશક તે મનુષ્ય સખત શિક્ષાને પાત્ર થશે.” એ ઢંઢેરો પીટાવી જીવેને અભયદાન આપ્યું. તેમજ અથીજનેને અનેક પ્રકારનાં દાન આપ્યાં, મતલબ કે સારા પવિત્ર જનને વસ્ત્ર, પાત્ર, અન્ન, પુસ્તક વગેરે જે જે વસ્તુની જરૂર જણાઈ તે તે વસ્તુઓ આપી કરૂણા ભાવના અમલમાં આણુ સર્વ ધર્મ સંબંધી વિવેક સાચવ્યા, અને શુદ્ધ દેવરત્ન, શુદ્ધ ગુરૂ રત્ન અને શુદ્ધ ધર્મરત્ન-એ ત્રણ રત્નરૂપ સમકિતને પૂર્ણપણે જાળવી પિતાને ધમટેક પા, તથા પ્રજા પાળવામાં ન્યાયીરાજા રામચંદ્રજીની પેઠે સર્વ રીતે ન્યાયી કહેવાઈ ઉત્તમ ન્યાયીબિરૂદ મેળવ્યું, એથી એ જમાનાની અંદર શ્રીપાળ મહારાજા ન્યાયરૂપ ઉજજવળ મતી ચુગનાર તેમજ ઉપર અને અંદર એક જ રંગની વૃત્તિવાળા રાજહંસ ગણાયા અને બીજા રાજાઓ અન્યાયી હોવાથી કીચડભક્ષી પિટ ભરનારા તથા ઉપર અંદર ભિન્ન રંગવાળા દેડકા રૂપ જણાયાં હતાં. કવિ કહે છે કે શ્રીપાળ મહારાજાએ એક આશ્ચર્ય જાહેર કર્યું કે–અગાડીના વખતની અંદર કર્ણચંદ્ર વગેરે કેટલાક મહાન શુરવીર, દાનવીર, ધર્મવીર, ત્યાગવીર, વિવિવાર અને ગુણવીર વડે પૂર્ણ પ્રખ્યાતિ મેળવી સુજ્ઞ લોકોને પ્રિય થઈ પડતાં તેઓ તે લોકોના મનરૂપી છુપા કેદખાનામાં કેદી બની રહ્યા હતા, તે રાજાઓના ગુણેને, પિતાના અદ્દભુત અને અપાર ચરિત્રોવડે જગતમાં ગુણના વીરરૂપ નીવડી ભૂલાવી દીધા, એથી લોકો તે રાજાઓને યાદીમાં ન રાખતાં શ્રી પાળજીનેજ યાદીમાં રાખવા લાગ્યાં. મતલબ એ જ કે અગાહીના રાજાઓ કરતાં દાનમાં યશમાં વીરતામાં ધીરતામાં અને ધર્મનિયમમાં