________________
૧૯૦
શ્રીપાળ રાજાના રાસ
ઉપર હાથ
સાંભળી કુ ંવરીએ કરી રાખેલા સ ંકેત મુજબ મુખ્ય સખી (પણ રાજકુમા રીથી નાની હાવાને લીધે મુખ્ય ન કહેતાં ગૌણ કહી.) પ્રથમ ખેલી કે“ મનવાંછિત ફળ હાય-મનવાંછિત ફળ શાથી પ્રાપ્ત થાય !” આ અંતિમ ચરણની પાદપૂર્તિ કરવા કુવરે પોતે શ્રમ ન લેતાં હારના મહીમા વડે મડપની અંદર પેાતાની નજીકના એક જડ પૂતળાના માથા મૂકી તેને કહ્યું કે–“ પૂછાતી સમસ્યાભરી પાદપૂતિ આને તું પાતે જ પૂ પ્રકારે જવાબ દે કે જેથી કોઈ વાત અધૂરી ન રહી જાય,” પૂતળું પંડિતાની સમસ્યા સંબધે પાદપૂર્તિ કહે છે કે— પડિતાવાચ-મનવછિત ફલ હાઈ, પુત્તલાવાચ દાહા અરિહંતાઈ સુનવહુ પય, નિય મન ધરે નુ કાઇ; નિચ્છય તસુ નરસેહરહ, મનવછિત ફળ હાઇ.
એટલે
૧
અથ:-અરિહંત, સિદ્ધ, આચાય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર ને તપ; એ નવે પદને જો કાઈપણ મનુષ્ય પાતાના મનની અંદર અવશ્ય પ્રકારે ધારણ કરે તેા તે નરશેખર (મનુષ્યમાં શીરામણિ) મનુષ્યનાં મનમાં ધારેલાં કામ ફતેહ થાય—મનવાંછિત સફળ થાય.’ આ પ્રમાણે જૈનધમ રહસ્ય પૂરતિ સમસ્યા પૂર્ણ થવાથી પડિતા માન કરી રહી, એટલે બીજી સખી વિચક્ષણા ખેાલી કે–
અવર મ ઝંખા આળ-ખીજા આળ પ`પાળની જખના ન કરેા.” આવે પ્રશ્ન થયા કે –પૂતળે જણાવ્યું કેઃવિચક્ષણાવાચ-અવર મ ઝંખા આલ. પુત્તલાવાચ; અરિહંત દેવ સુસાધુ ગુરૂ, ધમ્મજ દયા વિસાલ; જહુ મંત્ર નવકાર તુમ, અવર મ ઝંખેા આલ.
(C
**
અથ—“ દેવ શ્રી અરિહંત, શુદ્ધ સાધુ ગુરૂ, અને વિશાળ દયાવાળા ધ; એ ત્રણે તત્ત્વવ'ત જે નવકાર મંત્ર છે તેનેજ જપા, અને બીજા બધાં આળ ૫'પાળની ઝંખના ન કરે.” આ પ્રમાણે વિચક્ષણાની સમસ્યાને જવાબ મળતાં તેણીએ પણ માન યુ· એટલે ત્રીજી સખી પ્રગુણા ખેાલી કેકર સફળા અપ્પાણુ હે જીવ! તું તારા આત્માને સફળ કર,” આના જવાખમાં પૂતળે કહ્યું:— પ્રગુણાવાચ–કર સફલા અપ્પાણ પુત્તલેાવાચઆરાહિજ્જઇ દેવ ગુરૂ, હું સુપત્તહિ' દાણું; તવ સયમ ઉયાર કિર, કર સફળા અય્યાણુ,
૩