________________
૧૪%
ખંડ ત્રીજો મલકાઈ હૈયાને ધૈર્યતા આપવા માંડી કે–“૧ હે હ્રદય ? હવે તું વધામણા કર, જરા પણ દુઃખ ધારણ કરી શજ નહીં. જે હું બચ્યો છું તો તો બધાંએ કામ પાર પાડીશ. તું જરા ખ્યાલ કર કે જે મારા ભાગ્યબળ વડે ચડી આવેલ સાતપડું વિધ્વરૂપ વાદળ પણ વિખેરાઈ ગયું છે, તો નક્કી માનું છું કે એ બેઉ સુંદંરીઓ મને મળશે જ. અને તેઓનો મિલાપ થતાં વિરહરૂપ અગ્નિની વાળા શમશે.” આવી રીતે હૈયાને ધીરજ આપી દુષ્ટ ચિંતવન સહિત દુતિ મોકલી બને સતીઓ પ્રત્યે સંદેશે કહાવ્યો કે-“હું તમારો દાસ છું; માટે આપે મારા પર નેક (સ્નેહની નજર) કરી નિરખવું એ મારી અરજ છે તે કબુલ કરે,” વગેરે મતલબને સંદેશો કહા. તે સાંભળી સતીઓએ દુતીને ગળચી ઝાલી બુરા હાલ સહિત બહાર કાઢી, તે પણ નિર્લજ્જ શેઠ લા નહીં; પરંતુ ઉલટ તે તો સેતાન જે થયે, અને સ્ત્રીને વેશ ધારણ કરી પોતે જાતેજ યહોમ કરી સતી સ્ત્રીઓની પાસે ગયો, પણ દેવીદત્ત પુષ્પમાળાના પ્રભાવથી સતીઓ સામે દૃષ્ટિ કરવાને લીધે તે આંધળેજ બની ગયા. એથી ફાંફાં મારતા શેઠને દાસીઓએ મશ્કરી પુષ્પાંજળી વગેરે ઉપહાસના સન્માન સહિત (1) બહાર કાઢી મૂકે. આમ થવાથી શેઠે સતીઓને સંતાપી પિતાને તાબે કરવાને લીધે દેવી વચન ખોટું કરવા ખલાસી લેકેને કહ્યું કે–આપણે ઉત્તર તરફના કીનારા તરફ ઉતરી શકીએ અથવા તો ઠાણા શહેરના બંદર તરફ ન જતાં બીજીજ બાજુએ જઈ શકીએ એ દિશાએ વેગ સહિત વહાણ ચલાવે.” (આમ કરવાને હેતુ એજ હતો કે ઠાણે વહાણે લઈ જઈશ તે વખતે જીવતે શ્રીપાળ મળી શકશે, માટે એજ વિચાર ચાગ્ય છે એમ ધારી ખલાસીઓને આ પ્રમાણે તાકીદ આપી.) પણ દેવની વિપરીત ગતિથી સન્મુખ પવન થયે, જેથી વહાણે ધારેલે ઠેકાણે જવા શક્તિમાન થયાજ નહી, એટલે શેઠ દિલગીરીમાં ગરક થયો, તેપણું બીજા દેશ તરફ જવાને માટે ચાલે તેટલા ઉપાયો અમલમાં લેવરાવ્યા; છતાં પણ વહાણો તો પવનના તાબેદાર બની મહીનાની મુદ્દત પૂરી થવા આવતાં પવનના જોરે કંકણ દેશના કિનારે જ આવી લાગ્યાં, એથી શેઠના કોડ ઉપાય પણ ખારા દરિયાનેજ શરણ થઈ રહ્યા ને દેવીવચન સત્ય ઠરવાની આગાહી
૧ દુષ્ટજનોને પેટ ભરી જુતા મળ્યા છતાં પણ તેઓ પોતાની દુષ્ટ વિચારણુઓને દર કરતા નથી, તથા દેવી વચનને પણ ખાટાં પાડવા ફાંફાં માર્યા કરી આખર ખરાબીને વહેરી લે છે–એ ચાનક સંગ્રહવા આ વચન સૂચના આપે છે. તે
૨ આ બોધવાય આપણને એ ભાન કરાવે છે કે--કામીજને કેવા નિલજ, ભવની ભીતી વગરના, ટૂંકી દૃષ્ટિવાળા અને દૈવ સામે દેટ દેનારાં હોય છે, તેમજ લેખ ઉપર મેખ મારવા પણ ચાંપતાં પગલાં ભરે છે. ખરેખર કામીઓની કર્મકથા અતિ વિચિત્રજ હોય છે.
૧૯