________________
૧૧૬
શ્રીપાળ રાજાને રાસ જાતના શણગારેલા ઘોડાઓ હણહણાટ શબ્દ કરતા નારી રહ્યા હતા, અને સિંદૂરથી ચર્ચેલા હાથીઓ મસ્તપણે મહાલતા દષ્ટિગોચર થતા હતા. આ વરઘોડાનો ઠાઠ હોવાથી ચહૂંટાની અંદર મળેલી મનુષ્યમેદની નવા નવા મહોત્સવ પૂર્વક વરરાજાને જોઈ આનંદ પામતી હતી. આ પ્રમાણે મોટા મંડાણયુક્ત મેહનવર લગ્નમંડપને વિષે જઈ પહોંચ્યા.
(૧-૮) પંખી આણ્યા માંહિ, સાસૂઍ ઊલટ ઘણેજી આણુ ચેરીમાંહિ, હર્ષ ઘણા કન્યા તણેજી. કર મેળા કીધ, વેદ પાઠ બાંભણ ભણેજી, સેહવ ગાયે ગીત, બિહુ પખું આપ આપણેજી, કરી અગ્નિની સાખ, મંડળ ચારે વરતિયાંજી; ફેરા ફરતાં તામ, દાન નરીદે બહુ દિયાંજી, કેળવિ કંસાર, સરસ સુગંધો મહમહેજી; કવળ ઠવે મુખમાંહિ, માહે મને ગહગહેછે. મદનમંજુષા નારિ, પ્રેમેં પરણી ઈણિપરેજી; બિહુ નારીશું ભેગ, સુખ વિલસે સુસરા ઘરેછે. ૧૩
અર્થ તે પછી સાસૂએ જમાઈને ઉલટ સાથે પંખીને ચોરીની અંદર પધરાવ્યા. તેમજ પરણવામાં ઘણો હર્ષ ધરાવનારી કન્યાને પણ ચેરીમાં પધરાવી તે પછી હસ્તમેળાપ કર્યો. તે વખતે બ્રાહ્મણે લગ્ન પાઠ ભણતા હતા, અને બેઉ
૧ વર વહુને, હવે પછી જીવતાં લગી એક બીજા વચ્ચે દેવ, અગ્નિ, વેદપાઠી, સૂર્ય, અને પંચની સાક્ષીએ લગ્ન ( એક બીજાનાં મને જોડવાને ) કરાર કરી પરસ્પર બેઉ શરીરની વિજળીને વિનિમય કરી એક બીજાનો સંબંધ છે, તથા છેડાછેડી બાંધી એક બીજાના લગ્નની જોડાયેલી સાબેત કરી બતાવી, અગ્નિ વગેરે તૃપ્ત કરી તેની શાખે જવ, તલ, હોમી મંગળ વત્તી ધણી ધણીઆણીના હક્કો હસ્ત કર્યા. ફેરા ફરી એક બીજાના પદ્ધતી પ્રીતિહકક જાહેર કરી બતાવ્યા અને કંસાર વતે પરસ્પર મીઠાં હાં કર્યા – હવેથી સદા આપણે બેઉ વચ્ચે કદી કડવાશ નહિ થતાં મીઠાં હોંજ રહેશે. ઈત્યાદિ ઘણે ગંભીર અર્થ સચવનારી એ બધી ક્રિયાઓ છે, પણ અફસનું મુકામ છે કે હાલમાં વિવાહ વિધિના જાણનાર ગોરી ન હોવાથી આ વિધિ શા કારણને લીધે કરવામાં આવે છે, તથા તેમાં શે મંગળ હેતુ સમાયેલું છે, અને શું ફેરફાર કરવાથી દંપતીને જયમંગળ પ્રાપ્ત થાય છે વગેરે વગેરે પોતેજ સમજતા નથી. માત્ર બડબડાટ કરી જ ને પસા લઈ રસ્તે પડવું એટલું જ જાણે છે, ત્યાં પછી તે ગેર વરવહુને તે ક્રિયાના ને મંત્રોના શું માયના (અ) સમજાવી શકે ! અને એમ થયું છે એથીજ દંપતિ વચમાં કલેશ તથા સંતાન વગેરેનું દુઃખ અને રોદણાં ભરી જીંદગી પૂર્ણ થતી થઈ છે. તેમજ આ ભારતને એવા રોએજ આરત (ચિંતા) મય બનાવી ગારત (પાયમાલા) થવાની અણીએ પહોંક્યો છે. આશા છે કે જેનો આ બાબત જાણી અમલમાં લેવા સવેળા જાગ્રત થશેજ! ભા. ક.