________________
કમર્શીયલ ટર્મ્સ સાથે સંકળાયેલા ત્રણ શબ્દો છે: Cost, Price & Value. Cost એટલે પડતર. Price એટલે કિંમત. Value એટલે મૂલ્ય. વ્યવહારમાં કિંમત અને મૂલ્ય શબ્દો વચ્ચે ખીચડો થતો હોય છે. પણ આ ત્રણે શબ્દોના અર્થ જુદા છે. સામાન્ય વ્યાખ્યા કરવી હોય તો - • માલ અને લેબરના આધારે નક્કી થાય તે Cost. • ડિમાન્ડ અને સપ્લાયના આધારે નક્કી થાય તે Price. • લાગણી અને ભાવનાઓના આધારે નક્કી થાયતે value.
આ જ વાતને એક ઉદાહરણથી સમજીએ. એક યુનિ-બોલ કંપનીની પેન તેમાં વપરાયેલ મટીરીયલ અને લેબરના આધારે કંપનીને ધારોકે રૂપિયા આઠમાં પડતી હોય, તો તે પેનની Costથઈ. આ જ પેન ડિમાન્ડ અને સપ્લાયના આધારે ક્યારેક રૂ.૧૫ થી ૨૫ માં વેચાય, તે પેનની Price થઈ. કોઈ ટુડન્ટ પોતે એક Pen પર ભાવુક છે. કારણ, તેને માટે તે લકી પેન છે. ક્યારેક તેની તે Pen ક્યાંક રિક્ષામાં ભૂલી ગયો અને પછી બે ક્લાક બગાડીને છેવટે તે રિક્ષાવાળા પાસેથી તે Pen પાછી મેળવે છે અને રૂ.૫૦ની બક્ષિસ આપે છે. આ પેનની Valueથઈ.
જયપુરના મૂર્તિબજારમાં આરસપહાણની એક સુંદર આકૃતિવાળા ભગવાન તૈયાર થયા. જેની પડતર (Cost) રૂ. દસહજાર છે. તે મૂર્તિ રૂ. પચ્ચીસ હજારમાં ધારોકે કોઈ વ્યક્તિને કે સંઘના મંદિર માટે તેમણે વેચી, તે Price છે. સંઘમાં આ ભવ્ય મૂર્તિ જોઈને લોકોને ખૂબ ભાવ પ્રગટ્યા અને તે ભગવાનની પ્રતિષ્ઠાની ઉછામણી પૂરા દસ લાખની થઈ, આ Value કહેવાશે.
ગાંધીજીની ચશ્માની ફ્રેમની (કે જેની Cost & Price નજીવી હોવાછતા) જો હરાજી થાય તો લાખો કરોડોમાં જશે. આ Value છે.
(વિચારોની દીવાદાંડી)
૩૯
