________________
આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર દર્શન
કરે છે. તમારા તત્ત્વના ચમત્કારો મારા સ્વરૂપનો પ્રકાશ કરે છે એનાથી એ વાત સમજાય છે. અનાદિનું મિથ્યાત્વ ટળી સમક્તિ પ્રાપ્ત થયું તે પરમાર્થ ચમત્કાર છે.
હવે ક્ષમાપનાને ગુણસ્થાનકના સ્વરૂપે જોઈએ. •
હું બહુ ભૂલી ગયો આવું આત્માનું વિસ્મરણ અને પરપદાર્થથી આકાંક્ષા એ મિથ્યાત્વ છે. આ મિથ્યાત્વને કારણે ઉપજેલી વિપર્યાસ બુદ્ધિએ જીવને વીતરાગના વચનનું અશ્રદ્ધાન કર્યું અને તેમના કહેલા શીલાદિ વ્રતનું સેવન ન કરવાથી અવિરતિ પણે રહ્યો, ક્ષમાદિ ધર્મને ન પાળતાંકષાયોનું સેવન કર્યું. મન, વચન, કાયાના ત્રણેયોગથી, શુભાશુભ પ્રવૃત્તિથી આ સંસારમાં ઘણું રખડતો મદોન્મત બની પ્રમાદાચરણ સેવ્યું, વિવેકહીન રહ્યો.
આમ એક મિથ્યાત્વના સંગતથી પાંચે આશ્રવોનું સેવન કરી દીર્ઘકાળ સુધી અજ્ઞાનરૂપી અંધકારમાં અટવાઈ ગયો, ઘણી વિટંબણા પામ્યો. દર્શન-મોહરૂપ દૃષ્ટિના વિકારથી હું વિવેક ભૂલ્યો અને તે પરમાત્મા તમારા માર્ગને તો મેં જાણ્યો જ નહિં.
હું ધનપતિ, પરિવારવાળો, કીર્તિવાળો એમ અનેક પ્રકારના બાહ્ય સ્વામીત્વના અજ્ઞાનમાં આથડડ્યો, આ સંસારના ભવપટ્ટણમાં ચારે ગતિમાં ચોરાશી લાખ યોનિમાં રઝળ્યો. ક્રોધાદિ શત્રુરૂપી મિત્રો, મિથ્થામતિ અને અહંકારના કારણે હું મારું હિત સમજ્યો નહિપણ યોગાનુયોગ મોહનીયકર્મનું જોર કંઈ ઓછું થતાં અન્ય કર્મ પડળો પાતળાં થતાં, અથડાતો, કૂટાતો તમારા માર્ગમાં આવવા જેવું મને કંઈક સાધન મળ્યું.
કર્મોનો ક્ષયોપશમ થતાં મારી અંતરશુદ્ધિનો કંઈક અંશ પ્રગટ્યો અને મને ભાન થયું કે સર્વજ્ઞદેવ, નિગ્રંથ ગુરૂ અને સ્વભાવરૂપ ધર્મ એ સાચા સાધનો છે. વળી મને જન્મમરણથી છૂટવાની અભિલાષા જન્મ પછી સુક્ષ્મબોધને ગ્રહણ કરવાથી મને મારા સ્વરૂપનું કંઈક દર્શન થયું. અર્થાત્ મિથ્યાત્વ દૂર થતા, અનંતકાળની ભૂલદૂર થતાં આપની કૃપાથી સમ્યગ્દર્શન-ચોથું ગુણસ્થાન જીવને પ્રાપ્ત થયું.
આગળના કરેલા પાપના પશ્ચાતાપથી જીવ પાંચમાં ગુણસ્થાને પહોંચ્યો કે જ્યાં તેને પોતાના સ્વરૂપનું દર્શન વિશેષપણે થતું રહ્યું અને સંસારભાવ છૂટી જતાં સ્વરૂપના પ્રકાશરૂપ નિર્વિકલ્પ દશાનો પ્રકાશ થયો.
ત્યાર પછી જીવની પરમાત્મદશાનું વર્ણન કરતાં નીરાગી, નિર્વિકારી વગેરે અનંત ચતુષ્કરૂપ ગુણો દ્વારા શ્રેણિના ભાવદર્શિત થાય છે અને એ જ ભાવમાંઅહોરાત્ર રહેવું અર્થાત્ સાયિક ભાવની