________________
આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર દર્શન
માટે મોક્ષ ઉપાયનો, કોઇ ન હેતુ જણાય; કર્મતણું કર્તાપણું, કાં નહિ કાં નહિ જાય. ૭૩
(૩) સમાધાન-સદ્ગુરુ ઉવાચઃ હોય ન ચેતનપ્રેરણા, કોણ ગ્રહે તો કર્મ? જડસ્વભાવ નહિ પ્રેરણા, જુઓ વિચારી શર્મ. ૭૪ જો ચેતન કરતું નથી, નથી થતાં તો કર્મ, તેથી સહજ સ્વભાવ નહિ, તેમજ નહિ જીવધર્મ. ૭૫ કેવળ હોત અસંગ જો, ભાસત તને ન કેમ? અસંગ છે પરમાર્થથી, પણ નિજ ભાને તેમ. ૭૬ : કર્તા ઈશ્વર કોઈ નહિ, ઈશ્વર શુદ્ધ સ્વભાવ; અથવા પ્રેરક તે ગયે, ઇશ્વર દોષ પ્રભાવ. ૭૭
ચેતન જો નિજ ભાનમાં કર્તા આપ સ્વભાવ; વર્તે નહિ નિજભાનમાં, કર્તા કર્મ પ્રભાવ. ૭૮
(૪) શંકા-શિષ્ય ઉવાચ: જીવ કર્મ કર્તા કહે, પણ ભોક્તા નહિ સોય; શું સમજે જડ કર્મ કે, ફળપરિણામી હોય? ૭૯ ફળદાતા ઈશ્વર ગણ્ય, ભોક્તાપણું સધાય; એમ કહ્યું ઈશ્વરતણું, ઈશ્વરપણું જ જાય. ૮૦ ઇશ્વર સિદ્ધ થયા વિના, જગત્ નિયમ નહિ હોય; પછી શુભાશુભ કર્મનાં, ભોગ્ય સ્થાન નહિ કોય; ૮૧
૨૪
