________________
૪૦
આનંદઘન પદ ૧૦૫
વૈરાગ્યના વિષયમાં પ્રકાશ ફેંકતા ભકત કવિ નરસિંહ મેહતા લખે છે કે
બાપજી પાપ મેં કવણ કીધાં હશે, નામ લેતા તારું નિદ્રા આવે; ઊંઘ આલસ્ય આહાર મેં આદર્યા, લાભ વિના લવ કરવી ભાવે; દિન પૂઠે દિન તો વહી જાય છે, દુર્મતિના મેં ભારે ડાલાં; ભક્તિ ભૂતલ વિષે નવ કરી તાહરી-ખાંડ્યા સંસારના થોથાં ઠાલાં.
અન્યત્ર પણ નરસિંહ મહેતા લખે છે
-
વૈષ્ણવ જન તો તેને કહીએ, જે પીડ પરાઈ જાણે રે પરદુ:ખે ઉપકાર કરે તોથે, મન અભિમાન ન આણે રે.... સમદૃષ્ટિને તૃષ્ણા ત્યાગી, પરસ્ત્રી જેને માત રે, જિહવા થકી અસત્ય ન બોલે, પરધન નવી ઝાલે હાથ રે.... મોહ માયા વ્યાપે નહિ જેને, દૃઢ વૈરાગ્ય જેના મનમાં રે રામનામ શું તાળી રે લાગી, સકલ તીરથ તેના તનમાં રે વણલોભીને કપટ રહિત છે, કામક્રોધ નિવાર્યા રે ભણે નરસૈયો તેનું દર્શન કરતા, કુળ ઈકોતેર તાર્યા રે...
પ્રજ્ઞાવબોધમાં બ્રહ્મચારીજી પણ લખે છે કે
·
જે શાસ્ત્ર વનમાં ભટકતી મતિ, સતી સમી નહિ જાણવી. ચૈતન્યકુળઘર જે ત્યાજે, કુલટા નઠારી માનવી, મતિ રૂપ નદી દૂર દૂર દોડે, શાસ્ત્ર સાગર શોધતી; પરમાત્મ વેદનથી હ્રદય, ભેદાય તો સ્થિરતા થતી...૧.
જે મોહથી પરદ્રવ્યમાં, અણુ જેટલી રતિ આદરે; મૂઢ અજ્ઞાની બનીને, સ્વરૂપ વિપરીતતા ધરે.
તે
તજી વિષય આસકિત અરે ! લ્યો ઓળખી આત્મા ખરો, કરી ભાવના આત્માતણી, તપગુણથી મુક્તિ વરો....૨.
પારકાની અદેખાઈ કરનાર મત્સર નામનો દાદો બેઠો હતો તે એમજ માનતો હતો કે મારાથી કોઈ વધારે છે જ નહિ એટલે જે કોઈ જરા પણ પ્રકાશમાં
વ્યવહારમાં અહંકારને ઘસવાનો હોય છે.
