________________
આનંદઘન પદ - ૧૦૩
૩૨૯
આત્મધ્યાન - તત્વચિંતન કાંઈ પણ કરે નહિ તો જન્મારો એળે જશે અને એવી ગતિઓમાં જવું પડશે કે જ્યાં અંધકાર જ હશે પ્રકાશ નહિ હોય.
દુર્ગતિમાં ન જવુ પડે તે માટે હે ચેતન ! તું દાન પુન્યના ભાવને ફલવાના કરજે અને મોહ માયાને ત્યાગ કરતો રહેજે. દાન-શીલ-તપ અને ભાવ આ ધર્મકરણીના મુખ્ય પાયા છે તેમાંથી તને જે ફાવે તે તું કરી લે. તેનાથી મારું મન અત્યંત ખુશી થશે. મોહમાયાના ભાવોને છોડીને ચોકખા હૃદયે બે ઘડી પણ સુકૃતની કરણી કરી લે.
આનંદઘન કહે સમજ સમજ લે, આખિર ખોવેગા બાજીરે.૩.
હે ચેતન ! હજુ જ્યાં સુધી તારુ આયુષ્ય પુર થયું નથી અને બે આંખ મિચાઈ નથી ત્યાં સુધી બાજી તારા હાથમાં છે તે ખોવાઈ ન જાય એમ વિચારી સમજણના ઘરમાં સ્થિરતા લાવ, પ્રભુને ભજીલે, આત્માને ધ્યાયી લે, નહિ તો. બાજી હાથમાંથી ચાલી ગયા પછી પસ્તાવું પડશે. જો આ ભવમાં ચૂકયો તો પછી તને કોઈ નહિ બચાવે.
સંસારના રંગમાં રંગાઈ ગયેલા અને ગાડી-વાડી-લાડીના ચક્કરમાં પડેલા આત્માને અહિંયા જગાડવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે. જીવ માત્રને પ્રમાદ સતાવે છે. પ્રમાદમાં જીવનો અનંતોકાળ ગયો છતાં હજુ જીવ જાગતો નથી તે ‘દીવો લઈને કૂવે પડ્યો - ધિક્કાર છે મુજને ખરે એ પંકિતની યાદ અપાવે છે. મનુષ્યભવા અને પ્રભુશાસનની પ્રાપ્તિ એટલે જાગૃતિનો કાળ, પ્રકાશનો ઝળહળાટ, તેમાં પણ જીવ જો ન જાગે તો પછી કયારે જાગશે એ એક પ્રશ્ન છે. કાળની જાજમ પર અનંતા આત્માઓ મોહના પ્રવાહમાં તણાયા કરે છે તેમાં કોઈક વિરલાજ જાગીને આત્મસાધના કરી અમર બની જાય છે.
યોગીરાજજીના પ્રથમ પદમાં આ પદનો ભાવ આવી જાય છે. ભાષા અને શીલી જોતાં આ પદ યોગીરાજજીનું હોય એવું જણાતું નથી.
જ્ઞાન આત્મ આધારીત છે જ્યારે ક્રિયા પુગલના માધ્યમથી થતી ક્રમિક છે.
