________________
૧૮૦
આનંદઘન પદ - ૮૧
પદ - ૮૧
(રાગ – સારંગ) चेतन ऐसा ज्ञान विचारो, सोऽहं सोऽहं सोऽहं ॥ सोऽहं अणु न वीयासारो. ||
ચેતન. ૧ निश्चय स्वलक्षण अवलंबी, प्रज्ञा छैनी निहारो ॥ इह छैनी मध्यपाती दुविधा, करे जड चेतन फारो. || ચેતન. liા . तस छैनी कर ग्रहिये जो, धन सो तुम सोऽहं धारो || सोऽहं जानि दटो तुम मोहं, व्है है समको वारो ||
વેતન. રૂાા कुलटा कुटिल कुबुद्धि कुमता, छंडो टहै निजचारो ॥ सुख आनन्दपदे तुम बेसी, स्वपरकू निस्तारो. ||
ચેતન. Iઝા આ પદમાં યોગીરાજ જ્ઞાન સ્વરૂપ એવા આત્માને હિત શિક્ષા આપે છે. જેવો ભગવંતનો આત્મા ગુણદષ્ટિએ સમ સ્વભાવી છે તેવોજ આત્મા આપણા સૌમાં બિરાજમાન છે. તેઓએ પોતાના આત્માને સાથી કર્મની બેડીઓના બંધનમાંથી મુકત કરેલ છે. આપણા આત્માને ભવ દુ:ખોમાંથી મુકત કરવા તેવાજ પ્રકારની કરણી અને ઉદ્યમ કરવા પર અહિં ભાર મુક્યો છે. ચેતન ઐસા જ્ઞાન વિચારો - સોડહં સોડહં સોડહં સોડહં
અણું ન બીયા સારો ચેતન...૧. યોગીરાજ પોતાના આત્માને જડ ચેતનનો ભેદ કરાવી રહ્યા છે. મતિ શ્રુતજ્ઞાનની નિર્મળતાથી આત્મા સમ્યકત્વને પામ્યો. આ પ્રજ્ઞાજ્ઞાન રૂપ શસ્ત્રનો ઉપયોગ કરી સંસારવૃક્ષની ગ્રંથિને ભેદી નાંખી પરંતુ પરમ સુધારસ રૂપ જ્ઞાનની શોધમાં તેમનો ઉપયોગ અગાધ ઊંડાણના તળિયે જઈ રહ્યો છે તે કહે છે કે “તે હું છું - ‘તે હું છું” આવા આત્માકાર સોહં પદને બરાબર વિચારો. તેના સિવાય બીજા પ્રત્યે અણું જેટલો પણ મોહ રાખવો કે તેના પ્રત્યે દ્વેષભાવા રાખવો કે ખેદ કરવો તે સારુ નથી. એ અહુંકાર છે જયાં સાચું હું પણું નથી.
આત્મા પોતે પોતાને પોતાવડે પોતામાં શુદ્ધાત્મા-પરમાત્મા અનુભવે તે અહંની સ્થિતિ છે.
