________________
૧૫૮
આનંદઘન પદ - ૭૭
બીજી જગ્યાએ અથડાતી કુટાતી સંતાપના વેઠી રહી છે.
જુલ્મી રાજાઓની કનડગતથી કંટાળીને તે વખતે કચ્છમાં બારભાયાનું રાજય ચાલતુ હોવાથી જેનો તેમજ રજપુતો ત્યાંથી સ્થળાંતર કરી જેસલમેર આવ્યા, તેની નજીકના પ્રદેશોમાં ત્રણ નગરી ઓશીઆ - ભીનમાલ અને શ્રીમાલી વસાવી ત્યાં રહેવા લાગ્યા. ત્યાં દૈત્યોના જુલ્મથી કંટાળીને ઓશીઆમાં રહેતા ઓશવાલ જેનો હાલાર (જામનગર) માં આવ્યા. ભીનમાલી ઉત્તર ગુજરાતમાં અને શ્રીમાલી સૌરાષ્ટ્ર બાજુમાં આવીને વસ્યા.
સત્તરમાં સૈકાની શરૂઆતમાં ઓશવાલો હાલાર છોડીને કચ્છ કંઠી પ્રદેશમાં આવ્યા. વિ.સં. ૨૦૦૦ પછી વરસાદના અભાવે કચ્છના ગામડાઓની પડતી થવા લાગી તેથી ત્યાં રહેલ ભાટીયા - જેન - કણબી, બ્રાહ્મણ, લુહાણા - ભાનુશાલી જ્ઞાતિઓ કચ્છ છોડી મહારાષ્ટ્ર - મુંબઈ, મધ્યપ્રદેશ, કલીકટ, કોચીન, આંધ્ર પ્રદેશ, ખાનદેશ, વિદર્ભ વગેરેમાં હાલ વસવાટ કરે છે. આમ જીવો ચારગતિ રૂપ સંસારમાં અજ્ઞાનના પ્રભાવે અનંતકાળથી અથડાય છે, કુટાય છે તેમજ એકજ ભવમાં પણ એક સ્થાનમાંથી બીજા સ્થાનમાં ભટકે છે. તેનું કોઈ ઠામ ઠેકાણું પડતું નથી. સંસારમાં કયાંય ઠરીઠામ પણું નથી નથી , ને નથીજ. સંસરણ જ્યાં છે તેનું જ નામ સંસાર છે.
સંત સયાને કોઈ બતાવે આનંદઘન ગણ ધામ - હે પ્રભો ! આત્માનું કાયમી સાચુ ઠેકાણું સુખ શાંતિ અને પરમાનંદથી પુર્ણ એવી મુકિતપુરી નગરીમાં છે જ્યાં આત્માને પોતાના જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રાદિ અનંતગુણોમાં રમણતા કરવાની હોય છે તે સ્થાન જન્મ મરણની જંજાળરૂપ ભવકુપમાં ભટકવાની કશી ઉલઝન વિનાનું નિશ્ચિત સ્થાન છે. એવા ગુણોનું ધામ કોઈ સ્થાના એટલે ચતુર અને ડાહ્યા સાધુ સંત મહાત્માઓ મને બતાવે કારણ કે મને તે સ્થાન પામવાની લય લાગી છે, હું હરપળે તે સ્થાનની પ્રતીક્ષા કરી રહ્યો છું. કોઈ શાણા સાધુ સંત ભગવંતો જાગો અને દુ:ખોથી પીડાતી પ્રજાનું રક્ષણ કરો. આંતરીક શોધના માર્ગથી તદ્દન અજાણ એવી પ્રજા એવા નરવીરોનું રક્ષણ, શરણ, દિગ્દર્શન ઈચ્છી રહી છે.
આત્માના આનંદઘન સ્વરૂપને પ્રાપ્ત કરવા તેના સાધન તરીકે પ્રભુ નામના રટણનો મહિમા આ પદમાં બતાવવામાં આવ્યો છે. આત્માનંદ પામવાની
દ્રવ્યધર્મ કરતાં ભાવધર્મ ઘણો ચઢિયાતો છે. કારણ દ્રવ્યમાં મર્યાદા, ભાવમાં વ્યાપકતા છે.