________________
७०
આનંદઘન પદ
-
શ્રાવણ ભાંદુ ઘનઘટા વિચ બીજ ઝબૂકાહો,
સરિતા સરવર સબ ભરે મેરા ઘટસર સબ સૂકા હો...... ૫.
*
- પ્રિયતમ પરમાત્માને મળવાની તાલાવેલી જાગે છે, પ્રભુના વિયોગમાં શુદ્ધ ચેતના ઝુરી રહી છે, હૈયાફાટ રૂદન કરી રહી છે, પ્રભુના વિરહમાં જે રૂદન ચાલી રહ્યુ છે તેનાથી આત્મા અંદરથી વિશુદ્ધ બનતો જાય છે. જીવને અનંતકાળ સુધી કરેલ ભૂલનો પશ્ચાતાપ જાગે છે. પોતાની ભૂલને સુધારવાનો આજ શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. આનાથી આનંદઘનજીને ભાવિનુ સૂચન કરનારી ઉત્તમ પ્રકારની અનુભૂતિ સ્વરૂપે એંધાણીઓ મળી રહી છે, તેની તેમણે નોંધ લીધી છે.
૬૨
શ્રાવણ અને ભાદરવા મહિનામાં આકાશમાં વાદળાઓની ઘનઘોર ઘટાઓ જામી છે, વચ્ચે વચ્ચે વીજળીઓ ઝબકારા મારે છે, ધરતી વરસાદથી લીલીછમ નવપલ્લવિત થઈ ગઈ છે, નદીઓ પોતાના પટથી દૂર દૂર ફેલાઈ જઈ જઈ પોતાના પરમ પિતા સમુદ્રદેવને ભેટવા નાચતી-કૂદતી જઈ રહી છે, ચારે બાજુ લીલી વનરાજી ફાલીકુલી રહી છે, સરોવરમાં પાણી સમાતા નથી, તળાવો ભરાઈ ગયા છે, કૂવાઓમાં પાણી ઉપર આવ્યા છે, મેઘરાજા મન મૂકીને પ્રસન્ન થઈ વરસી રહ્યા છે. નાળાઓ-તળાવો-સરોવરો પાણીથી છલકાયા પછી પાણીનો વેગ સરિતાઓમાં ઠલવાઈ રહ્યો છે તેણે કારણે નદીઓમાં જે નાદ ઉછળે છે તેને લોકમાં નવમો સરિતાનાદ કહ્યો છે અને આવી બે કાંઠે થયેલી નદીઓ દરિયા તરફ વહી જાય છે ત્યારે સમુદ્રદેવ પોતાની મૂળ પાણીની સપાટી જે હતી તે સપાટીથી પાણી ૭-૮ ફુટ નીચે નમી જાય છે તેજ તેની ગંભીરતા છે. આવો ગંભીરતા યુકત નાદ તે દશમો સમુદ્રનાદ છે. સમુદ્રની આ ગંભીરતાને કારણે જગતે સમુદ્રને મર્યાદા પુરુષોત્તમની ઉપમા આપી છે. આજે પણ શ્રદ્ધાળુ વર્ગ દરિયાલાલને દેવ સ્વરૂપે પૂજે છે. ઝૂલેલાલ કહી નવાજે છે.
આ દૃશ્યનો અનુપમતાનો ચિતાર જોયા પછી આનંદઘનજીની સમતા વિચારે ચડી ગઈ અને અધીરાઈમાં આવીને પોતાના પ્રાણનાથ આનંદઘન પ્રભુ આગળ પોતાના અંતરના ભાવ જણાવી રહી છે, “હે દેવ ! હે ભાગ્ય દેવ ! કુદરત ! જે ધરતી પ્યાસી હતી, શીતલ પાણીની ભૂખી હતી તેની ભૂખના
હે
ક્રિયા છે ત્યાં કંપન છે અને કંપન છે ત્યાં કર્મરચના ને કર્મબંધન છે.