________________
(૧૬૩) ત્યાં આવીને પોતાની પુંછડીની ઝાપટ મારીને તે સઘળા ભાગો વિખેરી નાખ્યા. ત્યારે એક તે નાગને ભાગ વધારે કરીને તેના સાત ભાગો સરખા કર્યા. ત્યારે તે નાગે પોતાને ભાગ ફણથી ખેસવીને પિતાના પિતાના ભાગ સાથે મેળવી દીધો.
પછી જ્યારે તેના ત્રણ માસને થયે, ત્યારે એક વખતે ઠંડીથી પીડા પામીને તે રાત્રિએ કંઇક ઉષ્ણ રાખવાળા ઘરના ચૂલામાં જઈ સૂતે. એવામાં મુહણસિંહની દીકરીએ ત્યાં ચલામાં અગ્નિ સળગા
, તેથી બળીને મરણ પામી વ્યંતર થઈ તે મુહસિંહના કુટુંબને ઉપદ્રવ કરવા લાગ્યું. ત્યારે તે મુહણસિંહના મહેટા પુત્ર દેવકરણે અઠ્ઠમના તપ પૂર્વક તે વ્યંતરનું આરાધન કર્યું. ત્યારે તે વ્યંતર પ્રકટ થઈ તેને કહેવા લાગ્યો કે, મારી નાગની મૂર્તિ કરાવીને તમે સ્થાપો? અને દરવર્ષે નિવેદ્ય આદિકથી તેની પૂજા કરે? અને હવેથી તમારે વંશ નાગડાગેત્રના ” નામથી પ્રસિદ્ધ થશે. તથા તેમ કરવાથી હું તમને ઉપદ્રવ કરીશ નહી, પણ ઉલટું તમારા વંશજેને હું સહાય કરીશ. એમ કહી તે વ્યંતર પોતાને સ્થાનકે ગયે. પછી તે દેવકરણઆદિકેએ પણ સઘળું તેમજ કર્યું. અને ત્યારથી માંડીને તેઓનો પરિવાર નાગડાગાલના નામથી વિધિપક્ષગચ્છની સામાચારી પલતેથકે પ્રસિદ્ધ છે. તથા શ્રીજયસિંહસૂરિજીના ઉપદેશથી તેઓને ઓશવાળજ્ઞાતિમાં ભેળવી દીધા.
મૂલ સ્થાન ઉમરકેટમાં તે નાગાની દેરી આથમણી દિશાએ શેહેર બહાર ખીજડાના વૃક્ષ નીચે છે, અને તેમાં નાગની ઉભી ફણવાળી મૂર્તિ છે. નાગડાગોત્રના વંશજે ત્યાં જઈ બાળમોવાળા ઉતરાવે. અથવા કંઈ અડ રાખી પિતે જ્યાં રહેતા હોય તે શહેરની બહાર આથમણું દિશાએ ખીજડાના ઝાડ નીચે નાગની રૂપાની અથવા ત્રાંબાની મૂર્તિ રાખીને ત્યાં તેની પૂજા કરીને બાળમોવાળા ઉતરો.
પૂજાવિધિ–જન્મ, મુંડણે, પાણિગ્રહણે, એમ ત્રણ પુરસીઓ કરે. અને નાગક્ષેત્રપાલ આગળ ધરે, ઉપરાઉપર ત્રણ ત્રણ લાડવા વિગેરે ચડાવી તેની નિવેદની હાર કરે.
