________________
દાઠા વાસવાણીની વિચારધારા
૫૧
પશુપક્ષીઓ પ્રત્યે માયાળુ વર્તન કરીશું તો આપણાં હૃદય અને ચક્ષુઓ નિર્મળ બનશે અને સત્યનાં દર્શન કરી શકશે.
ઋષિઓની દૃષ્ટિએ સર્વમાં એક જ આત્માનો વાસ દેખાતો. કોઈ પણ સંપ્રદાય કે રંગના આપણે હોઈએ, આપણે સૌ એક દિવ્ય વિશ્વનાં સંતાનો છીએ. અફસોસની વાત એ છે કે શિક્ષણની ચાલુ પદ્ધતિઓ સમસ્ત દિવ્ય જીવન એક જ છે એમ માનતી સંસ્થાની અવગણના કરે છે. આપણું સ્વદેશાભિમાન પ્રાદેશિક છે. વિદ્યાર્થીને માતૃભૂમિ માટે પ્રેમ રાખવાનું શીખવાય છે પણ આ પ્રેમ અન્ય દેશો સુધી પહોંચતો નથી. અનેક વાર એવું બને પણ છે કે આપણો આ સ્વદેશપ્રેમ અન્ય પ્રજાઓ માટે ધિક્કારથી ભર્યો હોય છે. આપણાં સંસ્કૃતિનાં કેન્દ્રોએ એમ સમજાવવું જોઈએ કે જ્ઞાન, સૌદર્ય, ભલમનસાઈ વગેરે જીવનનાં આદર્શ મૂલ્યો આંતરરાષ્ટ્રીય છે.
આપણા ઋષિઓ કહેતા કે શિક્ષણ આત્માની સંસ્કારિતાનો કોયડો છે. દરેકના જીવનમાં અગાઉનાં ઘણાં જીવનોનો અનુભવ પડ્યો હોય છે. શિષ્યને તેના કોષ ખોલીને ઉત્ક્રાંત થવામાં મદદ કરવા માટે ગુરુમાં આધ્યાત્મિક અંતરસૂઝ હોવી જોઈએ.
હિંદુ હજુ સાચી દષ્ટિથી મુક્ત થયું નથી. તેનાં બાળકો હજુ બંધનમાં છે. અફસોસ છે કે હિંદના ઘણા મહાનુભાવો ઐહિક વૈભવ અને વિત્ત મેળવવામાં લાગી પડ્યા છે. આશ્રમશાળાઓમાં કેળવાયેલા શિષ્યો માટે મારી આશા બંધાય છે. ખરા હિંદના આદશો તેમનામાં નવેસરથી જન્મશે અને પૂર્વ અને પશ્ચિમના ભાઈચારાવાળી આપણી પ્રજાની નવી જિંદગી આત્માની ઉપાસનામાંથી ઝળકી ઊઠશે.
